پوشش نمایه کتابشناختی در یک حوزه چند‌رشته‌ای[1]

ویلیام اچ. والترز
استر آی. وایلدر
مترجم: 1) لیلا دهقانی

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر

چکیده: این تحقیق، متون موجود در یک حوزه چند‌رشته‌ای- مهاجرت در اواخر زندگی[2] را بررسی، و اثربخشی 12 پایگاه کتابشناختی در نمایه‌سازی این متون را ارزیابی می‌کند. 5 مجله- سه عنوان در موضوع پیری‌شناسی اجتماعی، یکی در موضوع جامعه‌شناسی روستایی، و دیگری در حوزه علوم منطقه‌ای- 40 درصد مقالات به‌چاپ‌رسیده در این زمینه را شامل می‌شوند. رشته‌هایی که بیش‌ترین آثار درباره مهاجرت در اواخر زندگی را منتشر می‌کنند، لزوماً آن‌هایی نیستند که بهترین پوشش نمایه‌ای را فراهم می‌نمایند. بعلاوه، 4 پایگاه اطلاعاتی چند‌رشته‌ای، هر یک پوشش نمایه‌ای بهتری نسبت به هر نمایه تک‌موضوعی فراهم می‌کنند. درجه همپوشانی نسبتاً کم بین این 12 پایگاه اطلاعاتی دلالت بر این دارد که محققانی که درباره موضوعاتی مانند مهاجرت در اواخر زندگی کار می‌کنند، هنوز باید به گستره وسیعی از ابزارهای کتابشناختی- هم تک‌رشته‌ای و هم چند‌رشته‌ای- متکی باشند.

1. مقدمه

با آن که تحقیقات چند‌رشته‌ای مدت‌ مدیدی است که یکی از منابع مهم نوآوری علمی شناخته شده، ما هنوز آگاهی نسبتاً اندکی درباره اقدامات پژوهشی چند‌رشته‌ای داریم- از جمله این که محققان در رشته‌های غیر از رشته خودشان، چگونه اطلاعات کسب می‌کنند (White 1996). به نظر می‌رسد که دو راهبرد، به طور یکسان در علوم متداول است: جستجو در پایگاه اطلاعاتی کتابشناختی، و ردیابی استنادهای چاپ‌شده (Tenopir| King and Boyce 2002). اما جستجو در پایگاه اطلاعاتی برای محققانی که به دنبال موضوعات جدید هستند، بسیار اهمیت دارد.

ما در این مقاله متون مربوط به مهاجرت در اواخر زندگی، که موضوعی چند‌رشته‌ای است را بررسی می‌کنیم. مهاجرت در اواخر زندگی شامل مهاجرت سالخوردگان، مهاجرت بازنشستگان، و انواع جابجایی‌های مرتبط با مهاجرت، چه فصلی و چه دائمی، می‌باشد. تحقیق در این زمینه عمدتاٌ به وسیله محققانی انجام می‌شود که به عنوان جامعه‌شناس، جغرافی‌دان، یا اقتصاددان آموزش دیده‌اند، گرچه نویسندگان رشته‌هایی مانند پیری‌شناسی، جمعیت‌شناسی و مددکاری اجتماعی نیز به نوبه خود آثار مهمی در این حوزه دارند. ما ابتدا خصوصیات این متون (درونمایه‌های عمده و مجلات اصلی) را توضیح می‌دهیم، سپس پوشش کتابشناختی‌ ارائه‌شده توسط 7 پایگاه تک‌رشته‌ای و 5 پایگاه چند‌رشته‌ای را ارزیابی می‌کنیم. ارزیابی ما بخصوص متوجه موارد زیر است: 1) آیا پایگاه‌های اطلاعاتی تک‌رشته‌ای پوشش بهتری از متون ارائه می‌کنند یا پایگاه‌های اطلاعاتی چندرشته‌ای؟ 2) آیا رشته‌هایی که مهم‌ترین مجلات را منتشر می‌کنند، جامع‌ترین نمایه‌سازی را نیز فراهم می‌کنند؟ 3) آیا همپوشانی‌های موجود در پوشش پایگاه اطلاعاتی، منعکس‌کننده تشابهات بین خود رشته‌ها است؟

2. تحقیقات قبلی

تاکنون نویسندگان چندی به مزایای وجوه چند‌رشته‌ای و بین‌رشته‌ای در حوزه پیری‌شناسی اجتماعی اشاره کرده‌اند (Achenbaum 1987; Achenbaum and Levin 1989; Bass and Ferraro 2000; Hirschfield and Peterson 1982; Kleinberg 1978). اما از دیدگاه کتابشناختی، ماهیت چند‌رشته‌ای تحقیقات درباره مهاجرت در اواخر زندگی ممکن است منجر به تجزیه متون یکپارچه یک‌‌ رشته‌ شود. به دلیل این که تحقیقات درباره مهاجرت در چندین حوزه دانشگاهی انجام می‌شود، محققانی که تنها روی مجلات یا نمایه‌های یک رشته خاص متمرکز می‌شوند، احتمال دارد از مطالعات مهمی که در جای دیگری منتشر شده غافل شوند (Walters and Wilder 2003). به دلیل تفاوت‌های موجود در اصطلاحات رشته‌های دانشگاهی، استانداردهای متعارض برای سنجش شواهد و جزئیات منتشر شده، و کمبود منابع بین‌رشته‌ای در بسیاری از کتابخانه‌های دانشگاهی، معضلات بیش‌تری نیز ممکن است پدید آید (Atchley 1996; Palmer 1996; Spanner 2001; Wagner 1998; Westbrook 1997).

گرچه هیچیک از مطالعات پیشین، پوشش نمایه کتابشناختی تحقیقات درباره مهاجرت در اواخر زندگی را بررسی نکرده‌اند، اما مقایسه‌هایی بین پایگاه‌های اطلاعاتی در موضوعات خاص در چندین حوزه انجام شده است (جدول 1). مثلاً «مک‌کین»، «وایت» و «گریفیث»[3] (1987) اثربخشی 5 پایگاه اطلاعاتی در موضوع علوم رفتاری پزشکی را ارزیابی کردند و به این نتیجه رسیدند که «احتمال این‌که هر یک از این پایگاه‌های اطلاعاتی به تنهایی پوشش کاملی از متون پیچیده و چند‌رشته‌ای فراهم نماید، وجود ندارد» (ص. 552). جامع‌ترین تحقیق اخیر (Hood and Wilson 2001) نتایج مربوط به 14 موضوع شامل جسم کدر، بیماری‌های چشم، یورو (واحد پول اروپا) و خصوصی‌سازی خدمات کتابخانه را ارائه کرد. «هود» و «ویلسون» گزارش دادند که نوعاً در رابطه با موضوع جستجو، جامع‌ترین پایگاه اطلاعاتی منفرد، 23 تا 37 درصد همه مقالات مرتبط را پوشش می‌دهد. در اکثر موارد با جستجو در 7 تا 10 پایگاه اطلاعاتی می‌توان به پوششی 80 درصدی دست یافت. با این حال تعداد پایگاه‌های اطلاعاتی مورد نیاز برای فراهم‌آوری پوشش کافی، اساساً با توجه به نوع موضوع، متغیر است. در مورد رده‌بندی نسب‌شناختی[4]، بهترین پایگاه اطلاعاتی، 61% متون مرتبط را نمایه می‌کند؛ این رقم در مورد خشونت خانوادگی[5] فقط 19% است.

جدول 1    تحقیقاتی که محتوای پایگاه‌های اطلاعاتی را در زمینه‌های موضوعی خاص مقایسه کرده‌اند

گرچه تحقیقات زیادی در سال‌های اخیر، زمینه‌های چندرشته‌ای را مورد بررسی قرار داده‌اند، ولی تحلیل حاضر از نظر روش‌شناسی دو مزیت دارد: اول این که پوشش کتابشناختی مقالات را ارزیابی می‌کند نه مجلات را. این امر با توجه به ماهیت نامتمرکز ارتباطات علمی در بسیاری از حوزه‌های چند‌رشته‌ای، مناسب است. هیچ مجله‌ای منحصراٌ به موضوع مهاجرت در اواخر زندگی اختصاص ندارد و مهم‌ترین مجلات مربوط به مهاجرت در اواخر زندگی، تحقیقات درباره دیگر موضوعات را هم منتشر می‌کنند. تحلیل مقاله‌- مبنا نیز منطبق با این واقعیت است که محققان احتمالاٌ مقالات خاصی را جستجو، مطالعه، و استناد می‌کنند، نه کل یک مجله را. بعلاوه، خلأ اصلی در پوشش مجلات- که بسیاری از آن‌ها از سوی تهیه‌کنندگان پایگاه‌های اطلاعاتی نادیده گرفته می‌شوند- می‌تواند یک سوگیری جدی را در مقایسه‌ها‌ی مجله‌- مبنا به وجود آورد (Jacso 1998; 2000). دومین مزیت روش‌شناختی این است که مقالاتی که به عنوان هدف و برای ارزیابی اثربخشی هر پایگاه اطلاعاتی مورد استفاده قرار گرفتند، به عنوان بخشی از یک بررسی کامل در متون انتخاب شده‌ بودند. با آن که اکثر مطالعات انجام‌گرفته برای مقایسه پایگاه‌های اطلاعاتی متکی بر این ادعای «تنوپیر»[7] (1982b) بوده‌اند که مقالات موجود در یک حوزه خاص را تنها از طریق جستجوی موضوعی می‌توان مشخص نمود، اما به نظر می‌رسد که ارزیابی آگاهانه متون، مستلزم خواندن دقیق هر مقاله بالقوه باربط می‌باشد.

3. شناسایی متون مربوط به مهاجرت در اواخر زندگی
در ابتدا سعی کردیم که تمام مقالاتی را که بین سال‌های 1990 تا 2000 در ایالات متحده و کانادا درباره مهاجرت در اواخر زندگی چاپ شده مشخص کنیم. بخصوص پایگاه‌های اطلاعاتی کتابشناختی چندین رشته را جستجو کردیم: جمعیت‌شناسی (پاپ‌لاین[8])، اقتصاد (اکان‌لیت{9])، جغرافی (جئوبیس[10])، پیری‌شناسی (ایج‌لاین[11])، پزشکی (مدلاین[12])، روابط عمومی (پیس اینترنشنال[13]) و جامعه‌شناسی (چکیده‌نامه جامعه‌شناسی[14]). همچنین چندین نمایه چند‌رشته‌ای را جستجو کردیم (چکیده‌نامه ادواری[15]| چکیده‌نامه علوم اجتماعی[16]| نمایه استنادی علوم اجتماعی[17])، به «مجله متون برنامه‌ریزی»[18] رجوع کردیم و شماره‌هایی از سه مجله دیگر[19] را مرور کردیم. مقاله‌های دیگری نیز از کتابشناسی‌های مقالات، که قبلاً برای استفاده در تحقیق انتخاب شده بود، یافت شد[20]. این تلاش‌ها منجر شد به ایجاد مجموعه‌ای مشتمل بر 500 مورد مربوط، که بین ژانویه 1990 تا دسامبر 2000 منتشر شده بودند.
اما بسیاری از مقالات موجود در این مجموعه اولیه، در دامنه تحلیل ما واقع نبودند. مثلاً بعضی از آن‌ها فقط به طور غیرمستقیم در ارتباط با مهاجرت در اواخر زندگی بودند، و تمرکز آن‌ها عمدتاٌ بر جنبه‌های دیگری از پیری‌شناسی یا جمعیت‌شناسی بود. به همین دلیل برای مشخص کردن مرتبط‌ترین تحقیقات، همه مقالات را خواندیم و بر طبق 6 معیار آن‌ها را ارزیابی کردیم:
1.  موضوع: آیا مهاجرت در اواخر زندگی موضوع اصلی مقاله است یا تنها یکی از چندین موضوع آن؟
2.  اهمیت یافته‌‌ها: آیا یافته‌‌ها قابل توجه‌اند؟ آیا آثار پیشین را تأیید می‌کنند یا آن‌ها را به چالش می‌طلبند؟
3.  نوآوری در روش‌‌ها یا نگرش‌‌ها: آیا تحقیق مورد نظرتکنیک‌‌های جدید یا راه‌‌های جدید برای نگاه به یک پدیده را توصیف می‌کند؟
4.  تعداد دیگر تحقیقات منتشرشده در آن موضوع: آیا مقاله، یافته‌‌هایی را که در جای دیگری ثبت نشده است ارائه می‌دهد؟ آیا آن مقاله به دانش ما درباره موضوع مورد بررسی می‌افزاید؟
5.  دسترس‌پذیری محتوا: آیا روش‌‌ها و نتایج برای گستره وسیعی از خوانندگان، قابل فهم و بامعنا است؟
6.  دسترس‌پذیری خود مقاله: آیا مقاله در عموم کتابخانه‌‌های دانشکده‌ای و دانشگاهی قابل دسترسی است؟

این مرحله ارزیابی بدون آگاهی از پایگاه(‌های) اطلاعاتی کتابشناختی که هر مقاله در آن‌ها نمایه شده بود، صورت پذیرفت. هدف ما گنجاندن هر مقاله‌ای بود که سهمی اساسی در ادبیات این موضوع داشت.
182 مورد هر 6 معیار را کسب کردند. این گزارش تنها به 155 نوشته‌ای می‌پردازد که به عنوان مقاله در مجلات چاپ شده‌اند، نه به عنوان کتاب یا فصلی از کتاب. غیر از استثنا‌های اندک، مقالات انتخاب‌شده برای تحلیل ما با آنچه توسط «والترز»[21] (2002) بررسی شده مطابقت دارد.

4. ویژگی‌‌های مقالات
در تحقیق حاضر، پنج زمینه عام را می‌توان به عنوان مهاجرت در اواخر زندگی مشخص نمود:
1.  نظریه و روش‌‌های مهاجرت؛
2.  تأثیر ویژگی‌های شخصی (ناتوانی، بیوگی، درآمد، و ...) بر مهاجرت؛
3.  الگوهای جغرافیایی مهاجرت؛
4.  تأثیر ویژگی‌های مکانی (آب و هوا، اقتصاد، فرصت‌های تفریحی، و ...) بر مهاجرت؛
5.  پیامدهای فیزیکی، اقتصادی و فرهنگی مهاجرت.

جدول 2، تعداد مطالعاتی را که به هر یک از این موضوعات پرداخته‌اند نشان می‌دهد. (هر مقاله ممکن است در بیش از یک گروه آمده باشد. مثلاً بسیاری از مقالات درباره نظریه مهاجرت، ویژگی‌‌های شخصی یا مکانی مهاجرت را نیز مورد بحث قرار داده‌اند.) گروه ششم، یعنی «زمینه‌های دیگر» موضوعات دیگری از قبیل مهاجرت فصلی، مهاجرت بازگشتی، و مجاورت مکانی والدین سالخورده با فرزندان بزرگسال آن‌ها را شامل می‌شود. این گروه همچنین شامل آن دسته از مطالعاتی می‌شود که طبقه‌بندی آن‌ها به سهولت امکان‌پذیر نیست، مثل متون عمومی و مطالعات مروری.
جدول 2 نشان‌دهنده مجلاتی است که بیش‌ترین مقالات را در دهه 1990 درباره مهاجرت در اواخر زندگی چاپ کرده‌اند. 3 مجله پیری‌شناسی همراه با مجله علوم منطقه‌ای[22] و جامعه‌شناسی روستایی[23] جزو 5 مجله اول قرار دارند. «پیری‌شناسان»[24]، «رشد و تغییر»[25] و 5 مجله جغرافی جزو 12 تای اول قرار می‌گیرند. تعجب‌آور این که مجلات هسته جامعه‌شناسی، اقتصاد، و جمعیت‌شناسی، عرضه‌گاه اصلی برای مقالات مهاجرت در اواخر زندگی نیستند. با این حال تحقیقات جامعه‌شناسان به خوبی در مجلات پیری‌شناسی اجتماعی ارائه شده‌اند. به عنوان مثال، جامعه‌شناسان در بیش از دو سوم مقالات منتشره در موضوع مهاجرت در اواخر زندگی که در «مجله پیری‌شناسی»، «علوم اجتماعی» و «پیری‌شناسان» به چاپ رسیده بودند، سهیم بودند (جدول 3).

جدول 2    تحقیقات اخیر درباره مهاجرت در اواخر زندگی: درونمایه‌‌های عمده و مجلات اصلی (تعداد مقالات در هر گروه)

توزیع موضوعی مقالات در مجلات (جدول 2) نشان می‌دهد که سه مجله (Journal of Gerontology| Social Sciences| Research on aging ) به طور منظم در هر 5 زمینه موضوعی، مقاله منتشر می‌کنند. در مقابل، دیگر مجلات صدرنشین، هر یک به تمرکز روی یک موضوع خاص تمایل دارند. مثلاً دو مجله (Journal of Regional Science و Annals of the Association of American Geographers) بر نظریه و روش‌‌های مهاجرت تأکید می‌کنند. مقالاتی که در مجله جامعه‌شناسی روستایی (Rural Sociology) منتشر شده‌اند بیش‌تر به بررسی الگو‌‌های جغرافیایی مهاجرت تمایل دارند، در حالی که مقالات موجود در مجله پیری‌شناسی کاربردی (Journal of Applied Gerontology) غالباً پیامد‌های مهاجرت را مورد بحث قرار می‌دهند.

جدول 3     وابستگی رشته‌ای نویسندگانی که مقالات در موضوع مهاجرت در اواخر زندگی را در مجلات اصلی پیری‌شناسی اجتماعی منتشر می‌کنند (درصد هر رشته، بر اساس مجله)

علی رغم تنوع رشته‌ای، تحقیقات درباره مهاجرت در اواخر زندگی در تعداد نسبتاً اندکی از مجلات متمرکز شده است. 5 مجله اول 40 درصد مقالات مورد مطالعه ما را شامل می‌شوند و 12 مجله اول، 63 درصد مقالات را. غیر از 12 مجله اول، هیچ مجله‌ای بیش از 3 مقاله منتشر نکرده‌، و بیش از نیمی از مجلاتی که در این حوزه مقاله منتشر کرده‌اند، سهم آن‌ها تنها یک مقاله بوده. مجلاتی که فقط مقالات معدودی درباره مهاجرت در اواخر زندگی چاپ کرده‌اند، گروه کاملاً متنوعی هستند که هیچ الگوی مشخصی از نظر رشته یا زمینه موضوعی ندارند. از جمله این مجلات می‌توان به 9 عنوان[26] اشاره کرد.
بررسی بیش‌تر آشکار می‌سازد مجلاتی که بیش‌ترین تحقیق درباره مهاجرت در اواخر زندگی را منتشر می‌کنند، به انتشار تحقیقاتی که بیش‌ترین استناد در این زمینه به آن‌ها شده، نیز پرداخته‌اند. 113 مقاله‌ای که داده‌‌های استنادی‌شان موجود است (مقالاتی که در مجلاتی چاپ شده‌اند که در نمایه استنادی علوم اجتماعی نمایه می‌شوند)، هر یک به طور متوسط 7 استناد را در طی دهه 90 دریافت کرده‌اند. این بدان معنا است که هر مقاله در این گروه، به طور میانگین 7 مرتبه مورد استناد قرار گرفته. از 9 مقاله‌ای که 30 مرتبه یا بیش‌تر مورد استناد قرار گرفته‌اند، 7 مقاله در 12 مجله اولی که در جدول 2 نشان داده شده، آمده‌اند. البته این داده‌‌ها به سمت مقالات منتشرشده در اوایل این دهه، سو گرفته‌اند، زیرا مقالات قدیمی‌تر، زمان بیش‌تری داشته‌اند تا مورد استناد واقع شوند. با این حال، محتاطانه می‌توان چنین نتیجه گرفت که داده‌‌های مربوط به انتشار و استناد نیز همان مجموعه 12 مجله ذکرشده برای تحقیق درباره مهاجرت در اواخر زندگی را نتیجه می‌دهند.

5. پوشش کتابشناختی مقالات
هیچ پایگاه اطلاعاتی کتابشناختی همه مقالات مربوط به مهاجرت در اواخر زندگی را نمایه نمی‌کند. پایگاه‌های اطلاعاتی تک‌موضوعی (نظیر «اکان‌لیت» و «چکیده‌نامه جامعه‌شناسی») به حذف آن مقالاتی که در مجلات دیگر رشته‌‌ها می‌آیند، گرایش دارند. در عین حال پایگاه‌‌های اطلاعاتی چند‌رشته‌ای نیز ممکن است از انتشار بسیاری از مطالعاتی را که از نظر فنی یا تخصصی نقش مهمی دارند خودداری کنند.
برای ارزیابی پوشش نمایه کتابشناختی تحقیقات انجام‌شده درباره مهاجرت در اواخر زندگی، 12 پایگاه اطلاعاتی را برای هر 155 مقاله‌ای که قبلاً مشخص شد، جستجو کردیم. 7 تا از این 12 پایگاه اطلاعاتی فقط رشته‌‌های تک‌موضوعی را پوشش می‌دهند، 2 پایگاه (Social Science Abstracts| Social Sciences Citation Index) علوم اجتماعی را و 3 پایگاه (Academic Search Elite| AtricleFirst| Periodical Abstracts) نیز طیف وسیعی از حوزه‌های دانشگاهی را پوشش می‌دهند. همان طور که جدول 4 نشان می‌دهد، پایگاه‌‌های اطلاعاتی به طور چشمگیری از نظر اندازه و همچنین از نظر تأکید موضوعی با هم متفاوت‌اند[27]. «آرتیکل فرست» و «مدلاین»، هم از نظر تعداد رکورد‌‌ها و هم از نظر تعداد مجلات زیر پوشش، از پایگاه‌‌های دیگر بسیار بزرگ‌تر هستند. در طرف دیگر نیز «ایج‌لاین» کم‌تر از 65.000 مدخل کتابشناختی را شامل می‌شود.

جدول 4     پایگاه‌‌های اطلاعاتی کتابشناختی که مقالات «مهاجرت در اواخر زندگی» را نمایه می‌کنند

مقاله‌های مورد بررسی در این تحقیق نوعاً در 6 تا از 12 پایگاه اطلاعاتی نمایه شده بود. فقط 12 درصد مقالات در بیش از 7 پایگاه اطلاعاتی، و در عین حال تنها 25 درصد آن‌ها در کم‌تر از 4 پایگاه اطلاعاتی نمایه شده بود. این نشان می‌دهد که مقالات مهاجرت در اواخر زندگی در مقایسه با مقالات دیگر حوزه‌های چند‌رشته‌ای، به طور کامل نمایه شده‌اند (Brettle and Long 2001; Gerhard| Jacobso| and Williamson 1993). اما جالب این که مقالاتی که وسیعاً نمایه شده‌اند لزوماً آن مقالاتی نیستند که بیش‌ترین استناد به آن‌ها شده. از 113 مقاله‌ای که داده‌‌های استنادی‌شان موجود است، همبستگی بین «تعداد پایگاه‌‌هایی که پوشش نمایه‌ای داده‌اند» و «تعداد دفعاتی که سالانه به آن‌ها استناد شده »، تنها 14/0 می‌باشد.

جدول5 نشان می‌دهد که هر پایگاه اطلاعاتی کتابشناختی به چه میزان مقالات مهاجرت در اواخر زندگی را زیر پوشش قرار می‌دهد. اگر ابتدا نگاهی به اثربخشی کلی هر پایگاه اطلاعاتی بیندازیم، می‌توانیم حداقل به 4 نتیجه برسیم:
1.  بخش نسبتاٌ زیادی از مقالات مربوط به مهاجرت در اواخر زندگی تنها در جامع‌ترین پایگاه اطلاعاتی، زیر پوشش قرار گرفته است. به بیان دقیق‌تر، 73 درصد مقالاتی که در این تحقیق مورد نظر بوده در «نمایه استنادی علوم اجتماعی» نمایه شده‌اند.
2.  پایگاه‌های چندرشته‌ای بهترین پوشش را به تحقیقات مربوط به مهاجرت در اواخر زندگی می‌دهند. گرچه 4 پایگاه اطلاعاتی که از بیش‌ترین جامعیت برخوردارند همگی چند‌رشته‌ای هستند، هر یک از 5 پایگاه اطلاعاتی که دارای کم‌ترین جامعیت هستند، فقط یک رشته را زیر پوشش قرار می‌دهند.
3.  در این تحقیق، هیچ رابطه روشنی بین اثربخشی پایگاه اطلاعاتی و اندازه آن مشاهده نشد. بزرگ‌ترین پایگاه اطلاعاتی (ArticleFirst) 61 درصد مقالات مربوط، اما دومین پایگاه اطلاعاتی بزرگ (MEDLINE) تنها 25 درصد مقالات مربوط را نمایه می‌کنند. به علاوه همبستگی بین اندازه پایگاه اطلاعاتی (تعداد رکوردها) و اثربخشی آن (درصد مقالات زیر پوشش) تنها 13/0 می‌باشد.
4.  جمعیت‌شناسی (رشته‌ای که فاقد یک مجله اصلی در این حوزه است- جدول 2) بعضی از جامع‌ترین نمایه‌ها را از طریق «پاپ‌لاین» (جدول 5) دارد. این یافته با سنجش‌‌های قبلی از عمق پوشش «پاپ‌لاین» (Compton and Stenger 1985-1986) مطابقت دارد.

جدول 5     درصد مقالاتی که در هر پایگاه اطلاعاتی نمایه‌سازی شده، براساس موضوع

همچنین جدول 5 نشان می‌دهد که پایگاه‌های اطلاعاتی بخصوصی کارآیی ویژه‌ای در نمایه‌سازی مقالات مربوط به برخی زمینه‌های خاص دارند. مثلاً «مدلاین» تنها 25 درصد مقالات (ترکیبی از تمامی زمینه‌ها)، اما تقریباً نیمی از همه مقالاتی را که درباره ویژگی‌های فردی افراد مسن و مهاجرت هستند نمایه می‌کند. همین طور «اکان‌لیت» تنها 23 درصد مقالات (ترکیبی از تمامی زمینه‌ها)، اما 42 درصد مقالات درباره نظریه و روش‌ها‌ی مهاجرت را زیر پوشش قرار می‌دهد. اما به طور کلی، بهترین پایگاه‌های اطلاعاتی پوشش خوبی از همه زمینه‌ها را فراهم می‌آورند. جامع‌ترین پایگاه اطلاعاتی- یعنی «نمایه استنادی علوم اجتماعی»- در هر یک از 6 گروه زمینه‌ای نیز جامع‌ترین است.

همپوشانی‌های موجود در پوشش پایگاه‌های کتابشناختی را می‌توان در جدول 6 مشاهده کرد. این جدول نشان می‌دهد که مثلاً نمایه استنادی علوم اجتماعی 92 درصد مقالات نمایه‌شده در «آکادمیک سرچ الیت»، 79 درصد مقالات نمایه‌شده در «ایج‌لاین»، و 89 درصد مقالات نمایه‌شده در «آرتیکل فرست» را زیر پوشش قرار می‌دهد. اما این درجه از همپوشانی منحصر به «نمایه استنادی علوم اجتماعی» است. معمولاً همپوشانی بین هر دو پایگاه اطلاعاتی، بیش از 45 درصد نیست.

جدول 6      همپوشانی در پوشش پایگاه اطلاعاتی

شکل 1 که مقیاس‌بندی دوبُعدی داده‌هایی است که در جدول 6 ارائه شده، بار دیگر روابط بین پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف را نشان می‌دهد^[28]. همان طور که انتظار می‌رفت «آرتیکل فرست» موقعیت مرکزی را اشغال می‌کند، زیرا دست‌کم با هر پایگاه اطلاعاتی دیگر در مجموعه، ارتباط متوسط دارد.

 

شکل 1     تشابهات موجود در پوشش پایگاه اطلاعاتی. نزدیکی نشان‌دهنده تشابه بیش‌تر است. (مقیاس دوبُعدی مقادیری که در نیمه فوقانی جدول 6 نشان داده شده، با استفاده از SPSS    ALSCAL، R ² =0.67،stress=0.24) 

 

  

 

 

 

 

 

شکل 1 همچنین آشکار می‌کند که 3 پایگاه اطلاعاتی چند‌رشته‌ای (Social Sciences Citation Index| Periodical Abstracts| Social Sciences Abstracts) مقاله‌های یکسان زیادی را نمایه می‌کنند. در کل، اختلاف آشکاری بین پایگاه‌های اطلاعاتی پیری‌شناسی (AgeLine| MEDLINE) و پایگاه‌هایی که جمعیت‌شناسی، جغرافی و اقتصاد را بازنمایی می‌کنند، وجود دارد. این امر دلالت بر وجود یک محور جنوب غربی ـ شمال شرقی دارد که نمایانگر مقیاس تحلیلی می‌باشد که در اکثر اوقات در هر رشته، از تحقیقات سطح خرد (AgeLine| MEDLINE) گرفته تا تحقیقات سطح کلان (POPLINE| GEOBASE| EconLit)، به کار می‌رود. جالب این که همین تمایز میان تحقیقات در سطح خرد و کلان را می‌توان در الگوی روابط استنادی موجود در این عرصه تحقیقاتی مشاهده کرد. به بیان دقیق‌تر، نویسندگانی که درباره مهاجرت در اواخر زندگی در مجلات هسته پیری‌شناسی اجتماعی مطلب می‌نویسند، بعید است که به آثار مرتبط چاپ‌شده در مجلات جغرافی، اقتصاد، و علوم منطقه‌ای استناد کنند (Walters and Wilder 2003).

جدول 7      ارائه سرعنوان‌های موضوعی و چکیده در پایگاه‌های اطلاعاتی کتابشناختی

متأسفانه، پایگاه‌های اطلاعاتی که جامع‌ترین پوشش نمایه‌ای را فراهم می‌کنند، از جهات دیگر دچار نارسایی هستند (جدول 7). مثلاً دو پایگاه اطلاعاتی که بیش‌ترین مقالات را در موضوع مهاجرت در اواخر زندگی نمایه می‌کنند، تنها با کلیدواژه‌ قابل جستجو هستند نه با سرعنوان‌های موضوعی[29]. گرچه «نمایه استنادی علوم اجتماعی» قابلیت‌های بی‌نظیری برای جستجو در استنادها ارائه می‌دهد که غالباً، فقدان سرعنوان‌های موضوعی متعارف را جبران می‌کند (McCain 1989; McCain| White| and Griffith 1987; Pao 1993; Qin 2000; Yoon 1994)؛ اما چنین چیزی درباره «آرتیکل فرست» صدق نمی‌کند. جدول 7 تفاوت عمده در وجود و کیفیت چکیده‌‌ها (خلاصه مقالات) را نیز نشان می‌دهد. با آن که اکثر پایگاه‌های اطلاعاتی با هر استناد، یک چکیده کامل را نیز همراه می‌کنند، برخی از آن‌‌ها در پیروی از چنین استانداردی، موفق نیستند. 3 تای آن‌‌ها چکیده‌های کوتاه- غالباً فقط در یک یا دو جمله‌- ارائه می‌دهند و یکی از آن‌ها اصلاً چکیده‌ای ارائه نمی‌دهد. شایان توجه این که 3 تا از 4 پایگاه اطلاعاتی که بیش‌ترین جامعیت را دارند (ArticleFirst| Periodical Abstracts| Social Sciences Abstracts) فاقد چکیده کامل برای همه رکوردهای کتابشناختی هستند. فقدان سرعنوان‌های موضوعی و چکیده‌‌ها یک مشکل بالقوه جدی است، زیرا در این حالت ممکن است کارآیی کاربران در بازیابی مقالات مربوط، بیش‌تر متکی به حضور سازوکار‌های کارآمد بازیابی باشد تا به تعداد مقالات مربوطی که در هر پایگاه اطلاعاتی نمایه شده‌اند (Stebelman 1994).

6. نتایج
با کمال تعجب، 4 تا از 5 پایگاه اطلاعاتی چند‌رشته‌ای که در جدول 4 نشان داده شده، پوشش نمایه‌ای بهتری نسبت به هر یک از پایگاه‌های اطلاعاتی تک‌رشته‌ای فراهم می‌آورند. مثلاً محققانی که تنها به «پاپ‌لاین» یا «ایج‌لاین» متکی هستند، احتمال می‌رود که چندین مقاله مربوط را از دست بدهند. علاوه بر این، کتابداران و اعضای هیئت علمی که نمایه‌هایی مانند «آرتیکل‌فرست» و «چکیده‌نامه ادواری‌ها» را عمدتاً به عنوان منابع دوره لیسانس مورد توجه قرار می‌دهند، ممکن است عمق پوشش ارائه‌شده به وسیله این پایگاه‌های اطلاعاتی چند‌رشته‌ای را ناچیز شمارند.
با این حال، متأسفانه چندین پایگاه اطلاعاتی چند‌رشته‌ای که در این جا ارزیابی شدند، در ارائه سرعنوان‌های موضوعی و چکیده‌ها ناکارآمد بودند. مثلاً «آرتیکل‌فرست» و «نمایه استنادی علوم اجتماعی» امکان جستجوی سرعنوان موضوعی را نداشتند و چکیده‌هایی که توسط «آرتیکل‌فرست» و «چکیده‌نامه ادواری‌ها» و «چکیده‌نامه علوم اجتماعی» ارائه شده‌اند، به جامعیت چکیده‌هایی که در «پاپ‌لاین»، «جئوبیس»، «ایج‌لاین» و «چکیده‌نامه جامعه‌شناسی» یافت می‌شوند، نیستند.
این مطالعه، یک عدم انطباق جزئی اما بالقوه مهم را بین مجلاتی که غالباً آثاری درباره مهاجرت در اواخر زندگی را منتشر می‌کنند و پایگاه‌های اطلاعاتی کتابشناختی که جامع‌ترین پوشش نمایه‌ای را فراهم می‌کنند، نیز آشکار می‌کند. هرچند هیچ مجله جمعیت‌شناسی سهم مهمی در مقالات مرتبط با این حوزه ندارد (جدول 2)، اما «پاپ‌لاین» از لحاظ جامعیت پایگاه اطلاعاتی چند‌رشته‌ای، در مقام دوم قرار دارد. برخلاف آن، «جئوبیس»، «چکیده‌نامه جامعه‌شناسی» و «اکان‌لیت» پوشش نسبتاً ضعیفی از مقالات ارائه می‌دهند.

گستره همپوشانی پوشش در میان پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف ـ معمولاٌ 45 درصد- تضمین می‌کند که هیچ نمایه‌ای را به تنهایی نمی‌توان برای شناسایی تمام مقالات مربوط به موضوع مهاجرت در اواخر زندگی به کار برد. حتی «نمایه استنادی علوم اجتماعی» (پایگاه اطلاعاتی که دارای بالاترین درجه همپوشانی است) 40 درصد از مقالات شناسایی‌شده در «چکیده‌نامه جامعه‌شناسی» و 61 درصد از مقالات شناسایی‌شده در «پیس» را ندارد. یافته‌های ما حاکی از آن است که تحقیق چند‌رشته‌ای مستلزم وجود یک مجموعه چند‌رشته‌ای از مجلات و ابزارهای کتابشناختی است. وجود انتشارات و نمایه‌هایی که به عنوان مثال به پیری‌شناسی اجتماعی اختصاص یافته باشند، نیاز به جستجو در تحقیقات مرتبطی را که در مجلات رشته‌های وابسته موجودند رفع نمی‌کند.

7. منابع

1. Achenbaum| W. A. 1987. Reconstructing GSAs history. The Gerontologist 27(1): 21-29.

2. Achenbaum| W. A.| and J. S. Levin. 1989. What does gerontology mean? The Gerontologist 29(3): 393-400.

3. Anderson| B. E. 1977. Urban studies: A study of bibliographic access and control. Berkeley: Institute of Library Research| University of California at Berkeley. (ERIC Document Reproduction Service No. ED143349).

4. Atchley| R. C. 1996. Renewing gerontologys commitment to interdisciplinary discourse in the face of growth and postmodernism. Contemporary gerontology 3(3): 79-80| 123.

5. Bass| S. A.| and K. F. Ferraro. 2000. Gerontology education in transition: Considering disciplinary and paradigmatic evolution. The Gerontologist 40(1): 97-106.

6. Blackwell| M. L. 1994. Three library and information science databases revisited: Currency| coverage and overlap| interindexing consistency. Masters research paper| Kent State university. (ERIC Document Reproduction Service No. ED378976).

7. Bourne| C. P. 1969. Overlapping coverage of Bibliography of Agriculture by 15 other secondary Services. Palo Alto: Information General.

8. Brand| A. A.| and L. A. Kinzie. 1984. A Comparison of online access to psychoanalytic literature. Database 7(1): 54-63.

9. Brand de Heer| D. L. 2000. A Comparison of the coverage of clinical medicine provided by PASCAL BIOMED and MEDLINE. Health information and libraries journal 18(2): 110-116.

10. Brettle| A. J. and A. F. Long. 2001. Comparison of bibliograghic databases for information of the rehabilitation of people with severe mental illness. Bulletin of the Medical Library Association 89(4): 353-362.

11. Brody| F. and M. Lambert. 1984. Alternative databases for anthropology searcning. Database 7(1): 28-33.

12. Brooks| K. 1980. A comparison of the coverage of agricultural and forestry literature of AGRICOLA| BIOSIS| CAB| and SCISEARCH. Database 3(1): 38-49.

13. Caldwell| J.| and C. Ellingson. 1979. A comparison of overlap: ERIC and Psychological Abstracts. Database 2(2): 62-67.

14. Cleland| N. d. 1984. Comparison of sports coverage in book review digest and book review index. RQ 23(4): 451-459.

15. Compton| A. w.| and K. A. Stenger. 1985-1986. POPLINE: A bibliographic demographic database. Behavioral and social sciences librarian 5(2): 9-18.

16. Dolan| D. R.| and C. E. Heron. 1979. Criminal justice coverage in online databases. Database 2(1): 10-32.

17. Epstein| B. A. 1982. Online access to mental health information. Library trends 30(4): 539-555.

18. Ernest| D. J.| H. R. Lange| and D. Herring. 1988. An online comparison of three library science databases. RQ 28(2): 185-194.

19. Everett| J. E. 1994. The journal relations of human relations. Human relations 47(1): 1-12.

20. Everett| J. E.| and A. Pecotich. 1991. A combined loglinear/MDS medl for mapping journals by citation analysis. Journal of the American Society for information science 42(6): 405-513.

21. Gawdyda-Merolla| L. M. 1992. Medical reference: A comparative analysis of two consumer health databases with MEDLINE. Masters research paper| Kent State University. (ERIC Document Reproduction Service No. ED352968).

22. Gerhard| K. H.| T. E. Jacobso| and S. G. Williamson. 1993. Indexing adequacy and interdisciplinary journals: The case of womens studies. College and research libraries 54(2): 125-135.

23. Giral| A.| and A. G. Taylor. 1993. Indexing overlap and consistengy between the Avery Index to Architectural Periodicals and the Architectural Periodicals Index. Library resources and technical services 37(1): 19-44.

24. Goudy| A. W. 1982. Music coverage in online databases. Database 5(4): 19-44.

25. Green| A. 2001. Keeping up with the times: Evaluating currency of indexing| language coverage and subject area coverage in three music periodical index databases. Music reference service quarterly 8 (1): 53-68.

27. Hirschfield| I. S.| and D. A. Peterson. 1982. The professionalization of gerontology. The Gerontologist 22(2): 215-220.

28. Hood| W. W.| and C. S. Wilson. 2001. The scatter of documents over databases in different subject domains: How many databases are needed? Journal of the American Society for information science and technology 52(14): 1242-1254.

29. Hoover| R. E. 1980| March. Database overlap vs. complementary coverage in forestry and forest products: Factors in database acquisition. Paper presented at the National Online Information Meeting| New York.

30. Jacoby| W. G. 1991. Data theory and dimensional analysis. Newbury Park: Sage.

31. Jacso| P. 1998. Analyzing the journal coverage of abstracting/indexing database at variable aggregate and analytic levels. Library and information science research 20(2): 133-151.

32. Jacso| P. 2000. Database source coverage: Myth and reality. Online information review 24(6): 450-453.

33. Jaguszewsky| J. M.| and J. L. Kempf. 1995. Four current awareness databases: Coverage and currency compared. Database 18(1): 34-44.

34. Kiehlmann| E. 1972. Journal coverage by the major chemical title and abstract publications. Journal of chemical documentation 12(3): 157-163.

35. Kleinberg| S. J. 1978. The role of the humanities in gerontological research. The Gerontologist 18(6): 574-576.

36. Konings| C. A. G. 1985. Comparison and evaluation of nine bibliographies/bibliographic databases in the field of computer science. Online review 9(2): 121-133.

37. Kruskal| J. B.| and M. Wish. 1978. Multidimensional scaling. Beverly Hills: sage.

38. LaBorie| T.| M. Halperin| and H. D. White. 1985. Library and information science abstracting and indexing services: Coverage| overlap| and context. Library and information science research 7(2): 183-195.

39. Lascar| C.| and L. D. Mendelsohn. 2002. Multiple database coverage of structural biology. Journal of the Medical Library Association 90(2): 253-256.

40. Lingenfelter| J. L.| B. Gratch| and B. Chan. 1981. A comparison of five physical education indexing/abstracting services. RQ 21(1): 53-60.

41. Marcus| J. W. 1995. Mining for full-text gold on a deadline: Information technology subject coverage on the three major services. Database 18(2): 81-85.

42. Marsh| S. S. 1987. Bibliography of Bioethics and Index Medicus: Comparison of coverage| publication delay| and ease of recall for journal articles on bioethics. Bulletin of the Medical Library Association 75(3): 248-252.

43. McCain| K. W. 1989. Descriptor and citation retrieval in the medical behavioral sciences literature: Retrieval overlaps and novelty distribution. Journal of the American Society for information science 40(2): 110-114.

44. McCain| K. W.| H. D. White| and B. C. Griffith. 1987. Comparing retrieval performance in online databases. Information processing and management 23(6): 539-553.

45. McDonald| S.| L. Taylor| and C. Adams. 1999. Searching the right database: A comparison of four databases for psychiatry journals. Health libraries review 16(3): 151-156.

46. Milby| T. H. 1972. Two approaches to biology. RQ 11(3): 231-235.

47. Miller| B. 1981. Overlap among environmental databases. Online review 5(5): 403-404.

48. Palmer| C. L. (Ed.) 1996. Navigating among the disciplines: The library and interdisciplinary inquiry. Library trends 45(2): 129-336.

49. Pao| M. L. 1993. Term and citation retrieval: A field study. Information processing and management 29(1): 95-112.

50. Qin| J. 2000. Semantic similarities between a keyword database and a controlled vocabulary database: An investigation in the antibiotic resistance literature. Journal of the American Society for information science 51(2): 166-180.

51. Read| E. J.| and R. C. Smith. 2000. Searching for library and information science literature: A comparison of coverage in three databases. Library computing 19(1-2): 118-126.

52. Sharma| V. S. 1982. Information resources for recreation. Leisure and spot| Database 5(3): 32-50.

53. Snow| B. 1984. Online database coverage of pharmaceutical journals. Database 7(1): 12-26.

54. Snow| B. 1985. Database selection in the life sciences. Database 8(3): 15-44.

55. Snow| B.| and S. L. Ifshin. 1984. Online database coverage of forensic medicine. Online 8(2): 37-43.

56. Sodha| R. J.| and T. Van Amelsvoort. 1994. Multi-database searches in biomedicine: Citation duplication and novelty assessment using carbamazepine as an example. Journal of information science 20(2): 139-141.

57. Spanner| D. 2001. Border crossings: Underestanding the cultural and inforamtionl dilemmas of interdisciplinary scholars. Journal of academic librarianship 27(5): 352-360.

58. Stebelman| S. 1994. Analysis of retrieval performance in four crossdisciplinary databases: Article 1 st| Faxon Finder| UnCover| and a locally mounted database. College and research librarries 55(6): 562-567.

59. Stebelman| S. 2000. Rtrieval performance and citation characteristics of the MLA International Bibliography and the Annual Bibliography for English Language and Literature: A comparative study. Journal of documentation 56(3): 332-340.

60. Suarez-Almazor| M. E.| E. Belseck| J. Homik| M. Dorgan| and C. Ramos-Remus. 2000. Identifying clinical trials in the medical literature with electronic databases: MEDLINE alone is not enough. Controlled clinical trials 21(5): 476-487.

61. Sutton| E.| L. Foulke. 1999. Coverage of anthropology by major electronic indexes: A comparison. Reference services review 27(2): 134-157.

62. Tenopir| C. 1982a. Distribution of citations in databases in a multidisciplinary field. Online review 6(5): 399-419.

63. Tenopir| C. 1982b. Evaluation of database coverage: A comparison of two methodologies. Online review 6(5): 423-441.

64. Tenopir| C.| D. W. King and P. Boyce. 2002| July. Use patterns of print and electronic journals. Paper presented at the Fiesole collection development retreat| Amsterdam. http://web.utk.edu/~tenopir/research/ejresearch.html (accessed May 6| 2003)

65. Wagner| A. B. 1986. Chemical substructure searching: comparing three commercially available databases. Online review 10(3): 173-183.

66. Wagner| E. 1998. Multidisciplinary searching for comprehensive retrieval. Georgia. library quarterly 35(1): 4-10.

67. Walker| G. 1990. Searching the humanities: subject overlap and search vocabulary. Database 13(5): 37-46.

68. Walters| W. H. 2002. Later-life migration in the United States: A review of recent research. Journal of planning literature 17(1): 37-66.

69. Walters| W. H.| and E. I. Wilder. 2003. Disciplinary perspectives on later-life migration in the core journals of social gerontology. The Gerontologist 43(5): in press.

70. Wells| A. T. 1993. A comparative analysis of ERIC and LISA with an emphasis on database composition and authority control as they relate to retrieval. (ERIC Document Reproduction Service No. ED368362).

71. Westbrook| L. 1997. Information access issues for interdisciplinary scholars: results of a delphi study on womens studies research. Journal of academic librarianship 23(3): 211-216.

72. White| H. D. 1996. Literature retrieval for interdisciplinary syntheses. Library trends 45(2): 239-264.

73. Yoon| L. L. 1994. The performance of cited references as an approach to information retrieval. Journal of the American Society for information science 45(5): 287-299.

 

پی‌نوشت‌ها

    [1]. Walters| W. H.| and  E. I. Wilder. 2003. Bibliographic index coverage of a multidisciplinary field. Journal of the American Society for information science and technology 54(14): 1305-1312.
[2]. Later-life migration
[3]. McCain | White and Griffth
[4]. cladistics
[5]. family violence
[6]. bioethics
[7]. Tenopir
[8]. POPLINE
[9]. EconLit
[10]. GEOBASE
[11]. AgeLine
[12]. MEDLINE
[13]. PAIS International
[14]. Sociological Abstracts
[15]. Periodical Abstracts
[16]. Social Sciencees Abstracts
[17]. Social Sciences Citation Index
[18]. Journal of Planning Literature
[19]. The Gerontologist; Journal of Gerontology; Research on Aging

20. ما هر پایگاه اطلاعاتی را به دنبال مقالاتی که دست‌کم یک کلیدواژه یا سرعنوان موضوعی مرتبط با مهاجرت (destination*| distribution. Living arrangements| location*| migrant*t| migrat*| mobility*| origin*| relocation*|) و دست کم یک کلیدواژه یا سرعنوان موضوعی مرتبط با سن (age*| elder*| later-life| later life| lifecourse| life course| retire*| senior*) داشته باشند جستجو کردیم. (واژه‌های دارای ستارک، شامل تمام واژه‌هایی می‌شوند که با حروف ارائه‌شده آغاز می‌شوند).

  [21]. Walters
  [22]. Journal of Regional Science
  [23]. Rural Sociology
  [24]. The Gerontelogist
  [25]. Growth and Change
  [26]. Arizona Business; Bulletin of Bibliography; Geographical Analysis; Humanity and Society; Journal of Aging and Health; Journal of the American Statistical Association;   Population and Environment; Public Choice; Public Finance Review

27. جدول‌های 4 تا 7 براساس محتوای پایگاه‌های اطلاعاتی تا تاریخ ژوئن 2002 تنظیم شده‌اند.

28. شکل 1، در واقع فقط نیمه فوقانی جدول 6 را بازنمایی می‌کند. مقیاس دو بعدی نیمه تحتانی نیز، در حالی که پایگاه‌های اطلاعاتی علوم اجتماعی جایگاهی کمی نزدیک‌تر به مرکز را اشغال کرده، نتایج مشابهی ارائه می‌کند. در مدل فاصله اقلیدسی که در اینجا مورد استفاده قرار گرفته، هر فاصله به وسیله 100 منهای مقادیر نشان داده‌شده در جدول 6، محاسبه شده است. این روش یک ماتریس مربع متقارن از داده‌های نسبت- سطح برای مقیاس دوبُعدی ارائه کرده است (Jacoby 1991; Kruskal and Wish 1978. گرچه روش‌های پیچیده‌تر مقیاس‌بندی چند بُعدی در مقالات تحلیل استنادی مورد استفاده قرار گرفته (Everett 1994; Everett and Pecotich 1991)، اما آن روش‌ها زمانی مناسب‌تر است که در مورد روابط نامتقابل به کار بسته شده باشند- یعنی در مواردی که سطوح فوقانی و تحتانی ماتریس، اساساً الگوهای متفاوتی از شباهت/ اختلاف را آشکار می‌کنند.

29. کلیدواژه‌ها، اصطلاح‌هایی هستند که در استنادها یا چکیده مقالات ظاهر می‌شوند. در مقابل، سرعنوان‌های موضوعی به وسیله کارکنانی که مقالات را نمایه می‌کنند، اختصاص داده می‌شوند. سرعنوان‌های موضوعی اغلب مانعیت بیش‌تری را ممکن می‌کنند ، زیرا از یک اصطلاحنامه که واژه‌های معتبر را فهرست کرده و روابط بین آن‌ها را مشخص نموده انتخاب می‌شوند.

 

سیستم انبارداری آنلاین سامانه انبارداری سیستم انبارداری سامانه انبارداری آنلاین سیستم انبار سامانه انبار سیستم انبار آنلاین سامانه انبار نرم افزار انبارداری آنلاین نرم افزار انبارداری انبارداری تحت وب سیستم انبار تحت وب سیستم مدیریت چند انبار کاردکس کالا کاردکس کالا در انبار طبقه بندی انبار مدیریت درخواست های PM کدینگ کالا مدیریت درخواست های کاردکس مالی کالا در انبار کاردکس مالی رسید انبار رسید ورود کالا به انبار حواله انبار حواله خروج کالا از انبار درخواست کالا از انبار ثبت درخواست از انبار درخواست خرید کالا ثبت درخواست خرید کالا درخواست بازگشت کالا بازگشت کالا به انبار انتقالی بین انبارها جابجائی کالا بین انبارها رسید انبار مستقیم ثبت کالا در انبار مستقیم موجودی کالا در انبار بروزرسانی خودکار موجودی کالا نقطه سفارش کالا نقطه سفارش نقطه سفارش کالا در انبار سیستم چند انباره مدیریت چند انبار سیستم تحت وب انبار انبار وب بیس حسابداری انبار جانمائی کالا در انبار افتتاح انبار