زیر ساختار مخابراتی موردنیاز برای تجارت الکترونیکی

 

احمدرضا شرافت*

 

خلاصه

در این مقاله، الزامات و انتظارات از شبکة مخابراتی مورد نیاز برای تجارت الکترونیکی B-B را بیان می‌کنیم، و ساختاری را که پاسخگوی این نکات است پیشنهاد می‌کنیم. این ساختار با توجه به جریان (فلوی) اطلاعات در فرآیند تجارت الکترونیکی، شکل ستاره‌ای دارد. مؤلفه‌های حیاتی چنین شبکه‌ای باید در برگیرنده مقوله اساسی امنیت (شامل محرمانگی اطلاعات، صحت داده‌ها و مقاومت در برابر حمله‌های ازکاراندازی سرویس)، تداوم ارائه خدمات با ضریب اطمینان بیش از 9/99 درصد، مقاومت ذاتی در برابر نفوذ افراد غیر مجاز، استفاده مؤثر از سیستم مناسب مدیریت شبکه، اندازه گذاری و مهندسی اجزاء شبکه  با توجه به نیاز واقعی و به روز کردن مستمر آن، و همچنین قابلیت گسترش سریع در کوتاه ترین زمان باشد. همچنین تلفیق و سازگاری امکانات سخت افزاری و نرم افزاری شبکه در لایه‌های پائین با نرم افزارها و سرویس‌ها در لایه‌های بالا در عمل باید به عنوان نکته‌ای کلیدی و تعیین کننده مورد توجه قرار گیرد. با توجه به این الزامات، شبکه‌های عمومی مخابراتی برای این کار مناسب نیستند و استفاده از یک شبکة اختصاصی کارآمد پیشنهاد می‌شود.

 

1- مقدمه

گسترش بازرگانی یکی از مؤلفه‌های اساسی رشد اقتصادی- هم در سطح ملی و هم در سطح بین‌المللی است. به این لحاظ، بازرگانی امروز مستلزم روشها و ابزارهائی است که بتواند گسترش مورد اشاره را بگونه‌ای مستمر فراهم سازد. از جمله ابزارهایی
که برای این منظور ایجاد شده و کارآمدی و توانمندی آن نیز به اثبات رسیده است مفاهیم و ساز و کارهائی است که تحت سرفصل کلی تجارت الکترونیکی در دنیا مطرح شده است. تجارت الکترونیکی از فن آوریهائی که در شبکه اینترنت نیز از آنها استفاده می‌شود بهره می‌جوید و آنها را در کنار روشهای نو و در عین حال  آسان و مطمئن برای تسهیل امر تجارت و بازرگانی بکار می‌گیرد.

فرآیند تجارت الکترونیکی بر ارکان مشخصی استوار است. از جمله این ارکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

              1-    وجود قوانین و مقررات کافی، فراگیر، و لازم الاجراء

              2-    اعمال مدیریت مؤثر و حرفه‌ای از طریق بکارگیری نرم افزارهای سیستمی و راهبری مؤثر

              3-    وجود یک سیستم پرداخت مکانیزه بانکی

              4-    وجود و تثبیت امنیت تراکنش‌ها

              5-    قابلیت اطمینان و در دسترس پذیری امکانات و سرویس‌ها

آشکار است که ارکان یاد شده، مستلزم وجود بکارگیری یک شبکه مخابراتی، با ویژگی‌های خاص-  و شاید منحصر به فرد- است.

تجارت الکترونیکی را بر حسب کاربران آن می‌توان به دو مقوله فروشندگان-خریداران جزء که از آن بنام Business-to-Consumer (B-C) نام برده می‌شود، و دیگری فروشندگان- خریداران عمده که تحت عنوان Business-to-Business (B-B) شناخته می‌شود تقسیم کرد. مقوله اول به دلایل متعدد که از حوصله این مقاله خارج است تاکنون رشد چندانی نداشته است، لکن مورد دوم، به سرعت در حال گسترش است  وحجم مبادلات تجاری از این طریق بگونه‌ای در حال توسعه است که آینده تجارت درجهان از این طریق رقم زده می‌شود.

در این مقاله، الزامات و انتظارات از شبکة مخابراتی مورد نیاز برای تجارت الکترونیکی B-B را بیان می‌کنیم، و ساختاری را که پاسخگوی این نکات است پیشنهاد می‌کنیم. این ساختار با توجه به جریان (فلوی) اطلاعات در فرآیند تجارت الکترونیکی، شکل ستاره‌ای دارد. مؤلفه‌های حیاتی چنین  شبکه‌ای باید در برگیرنده مقوله اساسی امنیت (شامل محرمانگی اطلاعات، صحت داده‌ها، و مقاومت در برابر حمله‌های از کاراندازی سرویس)، تداوم ارائه خدمات با ضریب اطمینان بیش از 9/99 درصد، مقاومت ذاتی در برابر نفوذ افراد غیر مجاز، استفاده مؤثر از سیستم مناسب مدیریت شبکه، اندازه گذاری و مهندسی اجزاء شبکه با توجه به نیاز واقعی و به روز کردن مستمر آن، و همچنین قابلیت گسترش سریع در کوتاه ترین زمان باشد. همچنین تلفیق و سازگاری امکانات سخت افزاری ونرم افزاری شبکه در لایه‌های پائین با نرم افزارها و سرویس‌ها در لایه‌های بالا درعمل باید به عنوان نکته‌ای کلیدی و تعیین کننده مورد توجه قرار گیرد. با توجه به این الزامات، شبکه‌های عمومی مخابراتی برای این کار مناسب نیستند و استفاده از یک شبکة اختصاصی کارآمد پیشنهاد می‌شود.

 

2- فرآیند

شکل 1، ساختارهای درگیر در تجارت سنتی را نشان می‌دهد. همانگونه که ملاحظه می‌شود سازمانهای مختلفی، هر یک با حدود مسئولیت و اختیارات مشخص- که در بعضی موارد تکرار وهمپوشانی آنها موجب سردرگمی، ابهام و در نهایت کند شدن چرخه تجارت می‌شود در این فرآیند درگیر می‌شوند. شکل 2، همین ساختارها را در قالب فرآیند تجارت الکترونیکی نشان می‌دهد. ملاحظه می‌شود، ارتباط مطمئن و با قابلیت دسترسی(Availability) بین نهادهای درگیر با مرکز تجارت الکترونیکی لازمه انکار ناپذیر برای تحقق موفقیت آمیز فرآیند مذکور است.

از شکل 2 می‌توان به سادگی دریافت که ساختار شبکه مخابراتی لازم برای تحقق تجارت الکترونیکی، یک ساختار ستاره‌ای (Star) است. ساختار شبکه (Mesh) که وجه بارز شبکه‌های عمومی مخابراتی است در این فرآیند نه تنها لازم نیست، بلکه موجب وجود مشکلات عدیده‌ای می‌شود که کارآئی و سودمندی تجارت الکترونیکی را مخدوش می‌کند.

بنا به مطالب یاد شده، وجود یک شبکه اختصاصی با ساختار ستاره‌ای که بتواند انتظارات و الزامات سیستمی را برآورده کند انکارناپذیراست. ما در مقاله دیگری[1] دلایل نیاز به چنین شبکه‌ای را در نظام بانکی بیان کرده‌ایم و سودمندیهای آن را برشمرده‌ایم. در اینجا اضافه می‌کنیم که به عنوان مثال، شبکه مورد استفاده بانک Chase، یک شبکه اختصاصی است که تمامی شعب و دفاتر بانک مذکور در سراسر جهان را در بر می‌گیرد.

 

3- انتظارات از شبکه مخابراتی اختصاصی

اکنون که مشخص شد شبکه مخابراتی اختصاصی یک ساختار ستاره‌ای دارد، و همچنین یک شبکه اختصاصی است، به ذکر پاره‌ای از الزامات چنین شبکه‌ای می‌پردازیم.

 

1-3- امنیت ارتباطات و اطلاعات بر سه ستون متمایز از هم استوار است:

الف- محرمانگی داده‌ها (Data Confidentiality)

ب- صحت اطلاعات (Information Integrity)

ج- در دسترس بودن سرویس(Service Availability)

محرمانگی داده‌ها بمعنای آن است که محتوی پیام‌ها فاش نشود و در اختیار  افراد غیرمجاز قرار نگیرد. صحت اطلاعات بمفهوم آن است که اشخاص ثالث نتوانند محتوی پیام‌ها را تغییر دهند و بالاخره، در دسترس بودن سرویس بمعنی آن است که سرویسها و امکانات مورد نیاز در زمانهای مورد نیاز متقاضیان و استفاده کنندگان مجاز در اختیار آنان قرار گیرد.

نقص هر یک از موارد یاد شده منجر به آن می‌شود که ارتباطات و اطلاعات مبادله شده امنیت مطلوب را نداشته باشند. مدیریت و نظارت مستمر به امکانات شبکه با استفاده از ابزارهای مناسب می‌تواند نقاط ضعف احتمالی را آشکار سازد، و این امکان را فراهم می‌آورد که به سرعت درترمیم و جبران آن اقدام شود. همچنین لازم است که برنامه‌های مدون و مشخصی برای بازاریابی سیستم و ترمیم مواردی که دچاراشکال شده است وجود داشته باشد.

طراحی و مهندسی چنین امکاناتی مستلزم صرف هزینه‌های سنگین است که بعلت عدم نیاز به چنین تسهیلاتی در شبکه‌های عمومی، معمولا از آن اجتناب می‌شود. باید توجه داشت که در شبکه‌های عمومی، هدف اصلی، ارائه خدمات در گسترده‌ترین سطح و با کمترین هزینه است. نیل به این هدف با توجه به اولویت‌هائی که تاکنون برای شبکه مورد نیاز تجارت الکترونیکی برشمردیم امکان ناپذیر است.

 

2-3- قابلیت دسترسی و اطمینان از برقرار سرویسها

آشکار است که انجام امور مربوط به تجارت الکترونیکی، منوط به اینست که مراحل مختلف در فرایند مذکور در همان زمان‌هائی انجام شود که مورد نیاز است. برای روشن شدن موضوع، تصور کنید که فروشنده‌ای، بهای کالای خود را به خریداری پیشنهاد می‌کند، لکن خریدار به علت مشکلات ناشی از برقرار نبودن ارتباط، نتواند تأیید آن را ارسال کند. اگر پس از مدتی که ارتباط برقرار شد، بهای کالای مورد بحث افزایش یافته باشد، در این صورت فروشنده به دلیل عدم دریافت تأییدیه در زمان لازم، از فروش کالا به قیمت اولیه امتناع می‌کند و خریدار مجبور خواهد شد آن کالا را با بهای بیشتری خریداری کند و در نتیجه هزینه او افزایش خواهد یافت. وضعیت مشابهی در جهت معکوس نیز امکان پذیر است. نتیجه این خواهد شد که گسترش بازرگانی در رشد اقتصادی با موانع جدی فنی موجه خواهد شد. با عنایت به نکات ذکر شده، شبکه مورد نیاز تجارت الکترونیکی باید از قابلیت اطمینان مناسب و تعریف شده‌ای در همه زمانها برخوردار بوده، و در مقابل عوامل مخرب خارجی ست نیز مقاوم باشد. این کار با توجه به ماهیت شبکه‌های اختصاصی[1] جزو ذات آنها و از ابتدا ملحوظ می‌شود، در حالیکه در شبکه‌های عمومی اصولا ناممکن است. حمله‌ای که اخیراً برروی 350 سایت اینترنتی در ایران انجام شده و منجر به اختلال وسیع گردید، گرچه با دستگیری فرد خاطی خاتمه یافت، لکن اثرات و تبعات آن تا زمانهای طولانی برقرار خواهد بود.

 

3-3- اندازه گذاری ومهندسی مستمر در اجزاء شبکه

طراحی و مهندسی یک شبکه ارتباطی با فرض اینکه از ابتدا پاسخگوی ترافیک شبکه در همه زمانها باشد کاری نادرست است و موجب می‌شود که امکانات و تجهیزاتی خریداری شود که با توجه به روند تکنولوژی، و قبل از استفاده تام و تمام از آنها، از رده خارج شده اند. راه درست آنست که با تخمین مقدار ترافیک شبکه در مقاطع کوتاه مدت، تنها آن مقدار از تجهیزات و امکانات خریداری و تأمین شود که واقعاً مورد نیاز است. البته به دنبال این کار، باید بطور مستمر با اندازه گیری ترافیک و میزان رشد آن،  قبل از اشباع شبکه، تجهیزات اضافی و به روز را وارد مجموعه تجهیزات شبکه کرد تا به این ترتیب هم درهزینه‌های سرمایه گذاری اولیه صرفه‌جوئی شود و هم از انباشته کردن تجهیزات غیر ضرور و خارج از رده اجتناب شود. این مهم البته منحصر به شبکه‌های اختصاصی نیست و در شبکه‌های عمومی نیز باید رعایت شود.

شبکه مورد نیاز همچنین باید توانمندی و قابلیت اجتماع فن آوریهای مختلف را داشته باشد و بتواند با سایر امکانات مورد نیاز مانند مراکز امداد مشتریان مرتبط شود. استانداردهای فنی این موارد متنوع و پیچیده‌اند و باید با اعمال مدیریت مناسب و مؤثر از کارشناسان ورزیده و با انگیزه استفاده کرد.

 

 

4- جمعبندی و نتیجه گیری

چرخه فرآیند تجارت الکترونیک مستلزم وجود و استفاده از یک شبکة توانمند اختصاصی است که ملاحظات مربوط به امنیت ارتباطات، قابلیت اطمینان و دردسترس بودن امکانات، گسترش مناسب و به موقع شبکه، و استفاده از آخرین ابزارهای مدیریت شبکه در آن رعایت شده باشد. شبکه‌های عمومی به لحاظ ماهیت و ذات خود می‌توانند جوابگوی انتظارات یاد شده باشند، و به همین دلیل، استفاده از یک شبکه اختصاصی توانمند و کارا توصیه می‌شود.

مراجع:

[1] شرافت، احمدرضا "دلایل نیاز بانک به یک شبکه ارتباطی اختصاصی"، مجموعه مقالات نهمین سمینار بانکداری اسلامی، صفحات 168-157 تهران، شهریور 1377

سیستم انبارداری آنلاین سامانه انبارداری سیستم انبارداری سامانه انبارداری آنلاین سیستم انبار سامانه انبار سیستم انبار آنلاین سامانه انبار نرم افزار انبارداری آنلاین نرم افزار انبارداری انبارداری تحت وب سیستم انبار تحت وب سیستم مدیریت چند انبار کاردکس کالا کاردکس کالا در انبار طبقه بندی انبار مدیریت درخواست های PM کدینگ کالا مدیریت درخواست های کاردکس مالی کالا در انبار کاردکس مالی رسید انبار رسید ورود کالا به انبار حواله انبار حواله خروج کالا از انبار درخواست کالا از انبار ثبت درخواست از انبار درخواست خرید کالا ثبت درخواست خرید کالا درخواست بازگشت کالا بازگشت کالا به انبار انتقالی بین انبارها جابجائی کالا بین انبارها رسید انبار مستقیم ثبت کالا در انبار مستقیم موجودی کالا در انبار بروزرسانی خودکار موجودی کالا نقطه سفارش کالا نقطه سفارش نقطه سفارش کالا در انبار سیستم چند انباره مدیریت چند انبار سیستم تحت وب انبار انبار وب بیس حسابداری انبار جانمائی کالا در انبار افتتاح انبار