ششمین همایش مراکز تحقیق و توسعه
صنایع و معادن (5-4 تیر 1386)
تحلیل SWOT فعالیت های تحقیق وتوسعه در ایران به ویژه
در بخش صنعت خودرو
وبررسی اجمالی واحد تحقیق وتوسعه موفق در
سایه مدیریت دانش
حسین نوری-کارشناس ارشد مکانیک
سایپا شیشه(واحد مهندسی و تحقیقات)
کلید واژه:خودروSWOT/ / توسعه / تحقیق / صنعت / مرکز تحقیقاتی /دانش/ تکنولوژی
چکیده:
امروزه در دنیایی
زندگی می‌کنیم که از سیستم پیچیده‌ای برخوردار است . سیستمی روزبروز بر پیچیدگی و
ارتباطات آن افزدوده میشود. و نیاز به شناخت بیشتر و پیدانمودن راههایی برای بهتر
عمل کردن آن دارد. و جوامعی موفق هستند که بیشترین تلاش را در راه کسب علم و دانش
بکار گرفته‌اند. درچنین جوامعی قسمت اعظم دشواریهای که امروزه در کشور ما از لحاظ
مسائل اقتصادی، اجتماعی به چشم می‌خورد دیگر وجود ندارد. لذا برای رسیدن به این
قافله چاره‌ای جز شناخت ویژگیهای جامعهء خود و بکاربستن راهها و سیستم‌های مناسب
با آن خصوصیات و ویژگیها نیست . هدف ما تنها استفاده از محصول پیشرفت علمی دیگران
نیست و باید گنجینه‌ها ومنابع انسانی سرشار را از درون ملت خود استخراج کنیم . یکی
از راهها و سیستم‌های مناسب ، ایجاد ارتباط بین مراکز تحقیقی و صنعتی می‌باشد.
تحقیقات بطور کلی به 3 دسته کلی تقسیم می‌گردند : تحقیقات بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای،
که اکثر قریب به اتفاق تحقیقاتی که در حال حاضر در مراکز تحقیقاتی به عمل می‌آید.
تحقیقات پایه‌ای می‌باشد. و کمتر به تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای پرداخته شده است .
ضعف ارتباط دانشگاه با صنعت ناشی از دو عامل عمده است . عامل اول بافت حاکم بر
صنایع ماست که صنعتی است وابسته که خودبخود از گرایش آن به تحقیقات داخلی می‌کاهد.
عامل دوم نبود یک رابطهء قوی و هماهنگ کننده‌ای است که امکانات و توانائیهای
دانشگاهها را در تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای به صنعت و نیازهای تحقیقاتی صنعت را
به دانشگاهها منتقل نماید. این واقعیت را نمیتوان نادیده گرفت که امکانات بالقوه
و بالفعل پژوهش در کشور ما، به طور سنتی در دانشگاهها ذخیره شده است . و صنعت نیز
اگر بخواهد خود اتکا باشد. نیازمند به تحقیق و توسعه می‌باشد. این نیاز و آن
توانایی، حلقه‌هایی هستند که دو سر زنجیر ارتباط را به هم متصل می‌کنند. در حال
حاضر ارتباط بین صنعت و مراکز تحقیقی یکسویه است و بازخور از سوی طرفین به یکدیگر
داده نمی‌شود. و این عدم ارتباط بیشتر ناشی از عدم ساختار و سازماندهی مناسب سیستم
تحقیقات سازمانهای مرتبط به این موضوع میشود. از طرفی صنعتگران ما هم هنوز این
اطمینان و اعتماد را پیدا نکرده‌اند که می‌توانند مسائل و مشکلات خود را از طریق
تحقیق و توسعه و با کمک نیروی انسانی متخصص بومی حل کنند، چرا که در بسیاری از
موارد پاسخ مناسبی دریافت نکرده‌اند . و نظام آموزشی ما اعم از آموزشهای ابتدائی،
متوسطه، فنی و حرفه‌ای و آموزش عالی دارای ضعفهائی است که نتوانسته یا نمی‌توانند
نیروی انسانی با قابلیتهای بالا تربیت نمایند. تحقیقات و صنعت به مانند دو بال
اقتصاد جامعه و رسیدن به اهداف توسعه یک کشور محسوب می‌شوند که در صورتی که با
یکدیگر تعامل و تبادل داشته باشند و نیازهای یکدیگر را برطرف نمایند میتوان به آن
اهداف رسید. در غیر این صورت تحقیق به کار خود ادامه میدهد که معمولا انجام
تحقیقات بی‌مایه و غیر لازم برای کشور و احیانا" مورد استفاده کشورهای صنعتی،
و تحقیقات پایه‌ای که کمتر به مرحله کاربردی شدن خواهد رسید و از سوی دیگر صنعت
نیز با عدم تحقیقات مورد نیاز جهت برطرف کردن مشکلات خود، کیفیت کالاهای خود را
ثابت نگه داشته و هیچگونه نوآوری و ابداعی نخواهد داشت . یک چنین سیستمی هم در
صنعت و هم در مراکز تحقیقی به دلیل بسته بودن و نداشتن ارتباط و باز خور منجر به
از بین رفتن آن یا حداقل عقب‌افتادگی صنعتی و تحقیقی می‌گردد. چنانچه نقش مؤثر
تحقیقات به مراکز صنعتی شناسانده شود و ارتباط لازم برقرار گردد. میتوان از یکسو
مشکلات مراکز صنعتی را حل کرده و به اهداف آن که سود بیشتر و تولید و کیفیت بالاتر
است دست پیدا کرد. و از سوی دیگر مراکز تحقیقاتی نیز می‌توانند هزینه تحقیقات خود
را تامین کرده و به بالا بردن بنیهء علمی خود و کشور کمک نمایند که این راه بوسیله
اثر بخش کردن طرحهای پژوهشی و پایان‌نامه‌های مراکز پژوهشی و دانشگاهی امکان‌پذیر
است . دولت جهت رفع این مشکلات ارتباط صنعت با مراکز تحقیقی پس از انقلاب
فعالیتهای بسیاری انجام داده است . از جمله تشکیل دفتر ارتباط صنعت با مراکز
تحقیقی در سال 62 که عملا" این واحد از عهده انجام اهداف آن برنیامد. و دیگر
تدوین 2 برنامه 5 ساله توسعه می‌باشد. در سیاستهای کلی برنامهء اول توسعه به ایجاد
هماهنگی بین واحدهای سیاستگذار و ستادی مرتبط با امر تحقیقات در دستگاههای مختلف
کشور، ایجاد هماهنگی بین مراکز تحقیقاتی که در یک زمینه فعالیت دارند، ایجاد
ارتباط موثر بین دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی با دستگاههای اجرایی و هدایت تحقیقات
به سمت مشکلات اساسی کشور اشاره گردید. در برنامه دوم توسعه با تاکید بیشتر بر
تحقیقات از جمله ترغیب دستگاههای اجرایی و صنایع به استفاده از نتایج تحقیقات به
منظور ارتقای کیفی فعالیتهای تولیدی، خدماتی و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی،
مشارکت هر چه بیشتر دانشگاهها در انجام پروژههای مورد نیاز سایر بخشها و استفاده
مشترک دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی از امکانات و توانایی‌های یکدیگر با اجرای طرح
تعاون دانشگاهها و مؤسسات تحقیقاتی اشاره گردیده است.
زیرسیستم های اصلی واحدهای تحقیق و توسعه صنعتی
انجام فعالیتهای تحقیق و توسعه
لزوماً به معنی پیشروبودن در فناوری محصول نیست و اصولاً بسیاری از سازمانها به
دنبال چنین استراتژی مخاطره آمیزی نیستند. بعضی از سازمانها که از قابلیت
تکنولوژیک مدیریت اجرایی قوی و امکانات مالی کافی برخوردارند در استراتژی تحقیق و
توسعه به دنبال توسعه یک محصول جدید و استفاده از فرصتهای محیطی به صورت پیشرو
هستند.
عملکرد واحد تحقیق و توسعه
نتیجه همکاری نظام منــــد مجموعه ای از زیرسیستم های اصلی است که در کنار یکدیگر
وظایف موردانتظار از واحد تحقیق و توسعه را عملی می سازند. زیرسیستم های بازنگری
استراتژی؛ طرح ریزی پروژه؛ اجرای پــروژه؛ و بهره برداری از نتایج پروژه زیرسیستم
های صفی تلقی شده و زیرسیستم مدیریت تحقیق و توسعه به عنوان ستاد تحقیق و توسعه
وظیفه پشتیبانی و رهبری و نظارت بر عملکرد سایر زیرسیستم ها را برعهده دارد. در
این مقاله به تشریح وظایف هریک از این ازیرسیستم ها پرداخته می شود.
?
زیرسیستم بازنگری استراتژی
استراتژی ابـــــزاری است که
سازمان می تواند به کمک آن به هدفهای بلندمدت خود برسد. زیرسیستم بازنگری استراتژی
درواقع حلقه ارتباط بین استراتژی سازمان و استراتژی واحد تحقیق و توسعه است.
تعاملات واحد تحقیق و توسعه با مدیریت ارشد سازمان در تدوین استراتژی در قالب این
زیرسیستم انجام می پذیرد.
مفهوم استراتژی
زاییده فضای رقابتی و محدودیت منابع است بنابراین به محض تغییر در شرایط محیطی
سازمان و فضای رقابتی استراتژی سازمان و به تبع آن استراتژی همه واحدهای تابعه تحت
تاثیر قرار می گیرند. از این رو زیرسیستم بازنگری استراتژی باید آخرین تحولات
محیطی و فضای رقابتی و تغییراتی که در فرصتهای سازمان و نیازهای مشتریان روی می
دهد را شناسایی کرده و در مقابل تحولات تکنولوژیک و بروز پدیده های علمی نوین حساس
بوده و مراتب را به اطلاع مدیریت ارشد سازمان برساند.
وظیفه دیگر زیرسیستم بازنگری
استراتژی ترجمه استراتژی سازمان به استراتژی تخصصی واحد تحقیق و توسعه است.
استراتژی واحد تحقیق و توسعه نیز مانند استراتژی سازمان ابعاد مختلفی دارد. تدوین
استراتژی کارآمد برای تحقیق و توسعه درواقع به عنوان هنر استفاده از توانمندیهای
واحد تحقیق و توسعه درجهت ارائه راهکارهای استراتژیک برای دستیابی سازمان به منافع
بالقوه است. استراتژی تحقیق و توسعه باید در راستای ایجاد و توسعه شایستگیهای
محوری سازمان تدوین گردیده و به برنامه های عملیاتی و پروژه های تحقیق و توسعه
تبدیل گردد. این شایستگیهای محوری مبنای اصلی مزیت رقابتی سازمان در ارائه
راهکارهای استراتژیک خواهندبود. نکته ای که در اینجا لازم است به آن اشاره شود
اقتضایی بودن استراتژی واحد تحقیق و توسعه است. استراتژی تحقیق وتوسعه در بسیاری
مواقع نتیجه طبیعی استراتژی سازمان و ماهیت فناوری و بازار موردنظر است. درواقع
برای تدوین استراتژی واحد تحقیق و توسعه درون صنعتی تحلیل SWOT (قوت ضعف فرصت تهدید)
روش موثری نیست بلکه استراتژی سازمان خواسته های خویش از واحد تحقیق وتوسعه را
مشخص می سازد. به عنوان مثال درصورتی که یک شرکت خودروساز تولید اتومبیل هایی با
سوخت هیدروژنی را استراتژی خود قرار دهد پیشرو بودن این شرکت واحد تحقیق و توسعه
را به انجام تحقیق و توسعه پیشرو در زمینه فناوری محصول موتورهای هیدروژنی وادار
می کند. در چنین مواردی ممکن است واحد تحقیق و توسعه با همکاری مــراکز علمی طیف
گسترده ای از تحقیقات پایه کــاربردی و توسعه ای را موردتوجه قرار دهد. برای روشن
شدن مفهوم استراتژی واحد تحقیق و توسعه به بعضی از استراتژی های مطرح تحقیق و
توسعه در منابع مدیریت استراتژیک اشاره می کنیم.
الف) تحقیق و توسعه تهاجمی در مقابل تحقیق و توسعه تدافعی:
انجام فعالیتهای تحقیق و توسعه
لزوماً به معنی پیشروبودن در فناوری محصول نیست و اصولاً بسیاری از سازمانها به
دنبال چنین استراتژی مخاطره آمیزی نیستند. بعضی از سازمانها که از قابلیت
تکنولوژیک مدیریت اجرایی قوی و امکانات مالی کافی برخوردارند در استراتژی تحقیق و
توسعه به دنبال توسعه یک محصول جدید و استفاده از فرصتهای محیطی به صورت پیشرو
هستند. استراتژی تهاجمی نیازمند بهره مندی از امکانات و قابلیتهای گسترده ای است
که بسیاری از سازمانها توانایی تامین آن را ندارند. بنابراین بسیاری از شرکتها با
تدوین استراتژی تدافعی در جستجوی فناوری نوین و کپی برداری از آنها هستند.
این شرکتها عملاً در بازاریابی
و تولید نسبت به تحقیق و توسعه توانایی بیشتری دارند. استراتژی تدافعی از ریسک و
هزینه کمتری برخوردار است اما از لحاظ فنی لزوماً قابل اجرا نیست. موفقیت استراتژی
تدافعی منوط به قابلیت بالا درفرایندهای مهندسی معکوس و کپی سازی است. سازمانهایی
که ازاین استراتژی تبعیت می کنند باید قابلیت انجام سریع این فرایند را داشته
باشند تا به سهم موردنظر خویش از بازار دست یابند. ظهور نوآوریهای انقلابی حق
اختراع و کپی رایت از موانع اتخاذ این استراتژی هستند. به هرحال بسیاری از
سازمانها و به خصوص سازمانهای صنعتی جهان سوم ناچار به اتخاذ چنین استراتژی تدافعی
در زمینه تحقیق و توسعه هستند. لذا باید شناخت ماهیت و سازوکارهای این استراتژی
سعــــــی در بهینه سازی فعالیتهای خویش داشته باشند.
ب) تمرکز بر محصول درمقابل فرایند:
فعالیتهای تحقیق و توسعه ممکن
است توسعه محصول و یا توسعه فرایندها را دربرگیرد. در شرایطی که استراتژی سازمان
بر توسعه محصولات جدید متمرکز است واحـــد تحقیق و توسعه به پروژه هایی در زمینه
توسعه محصول گرایش می یابد. درصورتی که استراتژی سازمان حفظ محصولات موجود و تولید
با کیفیت بالاتر و اقتصادی تر آنها باشد واحد تحقیق و توسعه به پروژه هـــــای متمرکز
بر فرایند تولید روی می آورد.
ج) عمق فعالیتهای تحقیق و توسعه:
واحدهای تحقیق می توانند به انجام تحقیقات پایه
کاربردی و یا توسعه ای بپردازند. انتخاب نوع تحقیق تابعی از ماهیت فناوری و
استراتژی سازمان است. به عنوان مثال سازمانی که در صنایع دانش محور همچون صنایع
الکترونیک و صنایع شیمیایی فعالیت می کنند درصورتی که تصمیم به انجام تحقیقات
تهاجمی داشته باشند نیاز به انجام تحقیق پایه دارند اما در بسیاری از فناوریها
انجام فعالیتهای تحقیق پایه حتی برای شرکتهای پیشرو نیز ضروری نیست.
مدیریت دانش:
به طور کلی دو نوع
دانش وجود دارد: دانش تصریحی و دانش
ضمنی
الف-دانش تصریحی:
دانش تصریحی دانشی عینی، مستدل و منطقی است. به عبارت دیگر، دانش تصــــریحی مجموعه ای از
خط مشی ها، رویه ها، نرم افزارها، مستندات،
دستورالعملها، گزارشها، طراحی ها و اهداف هر سازمان است.
دانش تصریحی می
تواند بصورت کلمات و اعداد بیان شود و همچنین به شکل داده فرمول علمی شرح جزئیات کتابچه ی راهنما دراختیاردیگران
قرارگیرد این نوع دانش به سهولت می تواند به طور رسمی و سیستماتیک بین افراد منتقل شود و
در غرب این نوع دانش مورد توجه است.
ب- دانش ضمنی
در مقابل دانش تصریحی دانش ضمنی وجود دارد، این نوع دانش کاملا شخصی است و به سختی می توان
آن را به شکل خاصی درآورد و به سختی بین افراد به اشتراک گذاشته می شود ، بصریت های
ذهنی دریافت های مستقیم وگمان ها دراین طبقه
از دانش قرار می گیرند. دانش ضمنی به طور عمیق در فعالیت ها و تجربیات، آرمانها ،
ارزشهاواحساساتی که افراد دارند ریشه دارد. بسیاری از ژاپنیها اصل دانش را ضمنی می دانند
دانشی که به آسانی قابل رویت و بیان کردن نیست .
دانش ضمنی دارای دو
بعد است :
اولین آن ، بعد فنی است که شامل انواع مهارتهای غیر رسمی شخص است و
اغلب به دانش فنی و تکنیکی فرد بر می گیرد.
بعددوم، بعد شناختی است ، شامل اعتقادات ، آرمانها ، ارزشها، طرحهای کلی الگوهای ذهنی که به
طور عمیق در ما ریشه دارند و ما اغلب ان را بدیهی می دانیم در حالیکه بیان کردن و
شرح دادن آن آسان نیست .این بعد شناختی دانش ضمنی ،آنچه ما از دنیا درک می کنیم را
شکل می دهد.
مدلSECI:
تولید دانش یک فرایند حلزونی متعامل بین دانش ضمنی و تصریحی است تعاملات این دو نوع دانش منجر به
تولید دانش جدید می شود. ترکیب این دو گروه
درک چهار الگوی تبدیل دانش را ممکن می سازد . درادامه ویژگی های چهارمرحله این فرایند های تبدیل
دانش را تشریح می کنیم . هر چهار شیوه تبدیل می تواند به عنوان فرایندهای متعالی
شناخته شود. مدل SECI تنها یک طرح برای تولید دانش مطرح می کند و ایده ی خود تعالی را به طور کاملا انتزاعی و
مجرد بیان می کند. .
اجتماعی کردن(Socialization):
اجتماعی کردن با اشتراک گذاشتن دانش ضمنی در بین افراد سر و کار دارد. اصطلاح اجتماعی
کردن تاکیدمی کند که دانش ضمنی به واسطه ی فعالیت های مشترک مانند با هم بودن و در یک محیط زندگی کردن
انتقال می یابد نه از طریق دستورالعمل های
مکتوب یا شفاهی .
سالهای طولانی
کارآموزی به نوآموز اجازه می دهد تاطریقه های دیگر فکرکردن و احساس کردن را درک کند. .
بنابراین در یک
موقعیت خاص دانش ضمنی می تواند
به اشتراک گذاشته شود تنها در صورتیکه فرد این امادگی را در خودش ایجاد کند که دانش ضمنی را فرا
بگیرد . به طور خلاصه خود تعالی چارچوبی برای به اشتراک گذاشتن دانش ضمنی افراد است
.
در عمل اجتماعی کردن کسب دانش از طریق مجاورت
فیزیکی است . فرایند فراگیری دانش به طور زیاد از طریق تعامل مستقیم با مشتریان و تامین کنندگان ایجاد و
فراهم می شود . راه دیگر
فراگیری دانش ضمنی رفتن در داخل سازمان است
. اطلاعات در محل انجام کار در داخل سازمان قابل دستیابی است و آخرین اطلاعات قابل دسترسی درآنجا
متمرکز می شود . انتشار دانش ضمنی یک خصوصیت دیگر اجتماعی کردن است . فرایند انتقال
نظرات به همکاران و زیر دستان به طور مستقیم موجب به اشتراک گذاشتن دانش افراد و ایجاد یک مکان یا فضای
مشترک می شود .
بیرونی کردن(Externalization):
بیرونی کردن بیان دانش ضمنی وانتقال
آن به شکل های قابل درک
برای دیگران است.به اصطلاح افراد مرزهای درونی وبیرونی خود را گسترش می دهند. در
حین فرایند بیرونی کردن فرد خودرادرگیرگروه می کندبنابرین عضو گروه می شود. مجموعه نظرات
وتفکرات افرادباهم ترکیب وبه نظرات وعقایدگروه
می پیوندد، این شکل خود تعالی کلیدی در ادغام نظرات گروه وتبدیل دانش ضمنی به دانش تصریحی
است. درعمل بیرونی کردن به
دو طریق انجام می شود:
1) روشن
وشفاف کردن دانش ضمنی ( که این تبدیل دانش ضمنی به دانش تصریحی است) با فنونی سروکار دارد که
بیان نظرات ویا تصورات فرد به صورت لغات ومفاهیم و زبان تمثیل ( از قبیل استعاره ها و
قیاس ها و...) کمک می کند.
2) فاکتور
دوم با انتقال دانش ضمنی به مشتریان یا متخصصان به شکل ها یی که به سهولت قابل درک باشد سرو کار
دارد. لازمه ی این فاکتور استدال های مؤثر قیاسی و استقرایی می باشد.
ترکیب (
Combination ) :
ترکیب شامل تبدیل دانش تصریحی به شکل های پیچیده تری از این نوع دانش است. مباحث
اصلی در ترکیب فرآ یند های ارتباط ، اشاعه
و سیستمی کردن دانش است.
در عمل مرحله ی ترکیب
به سه فرآیند استوار است :
1)
گرفتن و ادغام کردن دانش تصریحی جدید ضروری است. این
شامل گرد آ وری دانش بیرونی شده مانند داده
های عمومی از داخل یا بیرون سازمان و سپس ترکیب این داده ها است.
2) 2)انتشار دانش تصریحی بر اساس
فرآیند انتقال این شکل دانش به طور مستقیم به وسیله ی ارائه ها و جلسات است.
در این جا دانش جدید
بین اعضای سازمان پخش می شود.
3) ویرایش یا فرآ یندی کردن
دانش تصریحی قابلیت استفاده از آن را بالا می برد مانند اسناد و مدارکی
از قبیل طرح ها، گزارشات واطلاعات بازار.
درونی کردن Internalization:
درونی سازی دانش درواقع تبدیل دانش تصریحی به دانش ضمنی سازمان است. در درونی
سازی لازم است فرد دانش مربوط به خود را درون دانش سازمان تشخیص دهد و همچنین خودش را در یک کل گسترده
تر دریابد. یادگیری از طریق انجام دادن،
آموزش دیدن و تمرین کردن موجب می شود که افراد به قلمرو دانش گروه وتمام سازمان دست یابی
داشته با شند.
در عمل درونی سازی بردو بعد تکیه دارد که عبارت اند از:1
) دانش تصریحی در فعالیت و عمل قرار گرفته
است. بنابراین فرآیند
درونی سازی دانش عملی کردن مفاهیم و روش ها در مورد راهبرد ها ، تاکتیک ها ، نوآوری وترقی و
پیشرفت است ، برای مثال برنامه های آموزشی در سازمان های بزرگ به افراد جدید در درک
خود سازمان شان به عنوان یک کل کمک می کند.
2) با استفاده از تجربیات و شبیه
سازی به عنوان عاملی برای شروع یادگیری وانجام فرآیند ها می توان به دانش تصریحی شکل
بخشید.در یادگیری بدین طریق مفاهیم و روش های جدید در موقعیت های مجازی را می توان یاد گرفت.
به طور خلا صه مدل SECI یک فرآیند پویایی را توصیف می کند که درآن دانش ضمنی و تصریحی در حال مبادله و انتقال
هستند. فضای مشترک یک مفهوم استعاری را برای
مدل SECIو تبدیل پویای دانش فراهم می کند در درون این فضای مشترک زمان واقعی برای تولید دانش از
طریق خود تعالی قابل دستیابی است .
ضرورت انجام حمایتهای دولتی از مراکز تحقیق و توسعه
تحقیق و توسعه صنعتی را حتی در اقتصادهایی که
از بازار توسعه یافته ای برخوردارند
نمیتوان صرفا به عهده بخش خصوصی واگذار نمود. به همین دلیل، به منظور گسترش سرمایه گذاری در این زمینه، دولتهای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، هزینه های
مربوطه را از طریق پشتیبانیها و حمایتهای مالی لازم تقبل مینمایند. با اینکه دلایل
مربوط به لزوم تحریک
فعالیتهای تحقیق و توسعه صنعتی به شکل شفاف
مشخص شده اما موقعیت کشورهای در حال توسعه در این حیطه با یکدیگر تفاوت دارد.
این کشورها میدانند که صرفا مونتاژکننده یا کپی کننده فناوریهایی که از کشورهای توسعه یافته از طریق
کانالهای گوناگون وارد میشود، میباشند. در نتیجه به بنگاههای کشورهای در حال توسعه
توصیه شده که سیاستهای تولید و تجارت خود را جهت تسهیل ورود و جریان فناوری به
اقتصادهایشان باز نمایند. بهترین روش در هدایت
تحقیق وتوسعه این کشورها این است که کلیه فناوریهای وارداتی با شرایط بومی آنها
تطبیق داده شود که تعداد کمی از این کشورها قابلیت نوآوری در فناوری را دارا
میباشند.
دو دلیل اساسی برای لزوم پشتیبانی دولتهای از
نوآوری در بنگاهها و مراکز تحقیق و توسعه عنوان میشود:
با توجه به اینکه بازار فناوریها به صورت
یکپارچه است، لذت انتقال بسیاری از فناوریها الزاما در قالب بازار نبوده بلکه در
اشکالی نظیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی انجام میگیرد. شواهد
تجربی نیز حاکی از محدودیت انتقال فناوری به شرکتهای داخلی از طریق شرکتهای خارجی
است.
تحقیقات
نشان میدهد که شواهد تجربی درمورد جهانی شدن نوآوری مشارکتی بسیار محدود است. در
نتیجه سیاستها در جهت ضرورت ایجاد مزیتهای رقابتی برای بنگاههای داخلی طراحی
شدهاند.
روشهای فراوانی درباره تجاری سازی نتایج تحقیقات وجود دارند که عمدتا به بحث درباره وضعی
میپردازند که در یک محیط صنعتی حاکم است. محیطی که بازار جهانی واقعی ارتباطی مداوم
و مستمر دارد. پروژههای تحقیقاتی از همان ابتدا با در نظر گرفتن کاربرد تجاریشان
به ذهن میرسند. با توجه به تجارب بنگاه مهمترین عوامل موفقیت درتجاری کردن نتایج
عبارتند از بررسی دقیق و مفصل امکانات و عملی بودن پروژه منابع مالی کافی انتخاب
یک شریک صلاحیتدار باروحیه قوی کاسبکارانه وجود منابع مستمر برای بالا بردن سطح
تکنولوژی در بعضی موارد اقدامات انجام شده توسط دولت برای حمایت از سرمایهگذاریهای
جدید را هم میتوان جزء این عوامل به حساب آورد. اما این حمایت باید در مقیاس محدود
و پس از تعمق و احتیاط دقیق اعمال شود. با نگاهی به تجارب بنگاه، که یکی از راههای
متعدد تجاری سازی موثر نتایج تحقیق و توسعه است، عوامل زیر
از مهمترین عوامل ادامه چنین تلاشهایی به نظر میرسند:
1.
سرمایه
نسبتا کافی که بتواند دوره انتظار طولانی برای بازگشت سرمایه از طریق فروش سهام را
از سر بگذراند.
2. ایجاد منابع منظم درآمد از طریق مشاوره به
صنایع یا دولت
3.
داشتن
کارکنان صلاحیتدار، که با صنایع و جامعه تحقیقاتی روابط خوبی داشته
باشند.
4.
وجود
منابع معقول تولید تکنولوژی که شانس خوبی برای تجاری کردن داشته باشند.
5.
انتخاب
دقیق شریک مناسب که مایل به ریسک بر روی تکنولوژی جدید باشد.
الگوی
ژاپن
برنامه
ویژه: افزایش در تحقیق و توسعه بنیادی، اصلاحات تنظیمی
هدف: تقویت
و پشتیبانی تحقیق و توسعه
دولت ژاپن در سال 1997 طی یک برنامه اصلاحات ساختاری اقتصادی
به انضمام یک برنامه اجرایی اعلام کرد که انجام اصلاحات ساختاری در اقتصاد با هدف
ایجاد صنایع جدید وتضمین رشد پایدار آنها ضروری است. در این برنامه اجرایی، دولت
چهار زمینه را به عنوان امور کلیدی که نیازمند دخالت بیشتر برای ثبات فعالیتهای
تجاری جدید است، معرفی کرد:
1. ابتکارات
اقتصادی
2. گسترش منابع انسانی
3. فناوری و ارتباطات از راه دور
4. اطلاعات بسیار پیشرفته
در حوزه های منابع
انسانی و فناوری، بر همکاری دانشگاه
– صنعت به عنوان ابزاری برای حمایت اصلاحات ساختاری تاکید شده
است. دولت اصلاحات تنظیمی را وضع کرده تا فضایی رقابتی و قابل انعطاف برای همکاری
دانشگاه با صنعت ایجاد کند.
عمده توجه این اصلاحات بر قوانین حاکم بر
موسسات پژوهشی دولتی و پزوهشهای دولتی است. دولت در صدد اصلاح قوانینی است که
فعالیتهای تحقیقاتی اساتید دانشگاههای ملی را در شرکتهای خصوصی محدود میکند و سعی
دارد این قوانین را به گونهای اصلاح نمایدکه به- کارگیری اساتیددانشگاهی در دورههای ثابت برای انجام تحقیقات
مشترک از سوی صنایع تسهیل
شود. TLO موسسه ای است که به عنوان یک
واسطه بین دانشگاه و صنایع فعالیت کرده و نتایج تحقیقات دانشگاهها در زمینه فناوری
و مجوز بهرهبرداری از آن را به طور کامل در اختیار شرکتهای خصوصی قرار
داده و از این طریق امتیازاتی را برای پژوهشگران دانشگاهی کسب مینماید.
TLOنقش اصلی را در همکاری دانشگاه با صنعت بازی کرده و در جایی
که صدور مجوز بهره- برداری از فناوری، بازار و تجارت جدیدی را ایجادکند، بخشی از
سود حاصله در آن صنعت به عنوان بودجه تحقیقات به دانشگاه
برمیگردد تا فعالیتهای تحقیقاتی دانشگاهها ادامه یابد.
ساختار
مراکز تحقیق وتوسعه ژاپنی به عنوان یک الگو:
-زمینه های
فعالیت
زمینه های
اصلی فعالیت عبارتند از:
·
انرژیهای
نو و فناوری حفاظت از انرژی
·
همکاریهای
بین المللی
·
فناوری
صنعتی بخش تحقیق و توسعه در فناوریهای صنعتی، انرژیهای نو،
·
حفاظت از
انرژی، فناوری محیط زیست.
·
معرفی
انرژیهای نو و حفاظت از انرژی
·
همکاریهای
بین المللی
همچنین
ارتباطات عمومی آن شامل موارد زیر است:
·
انتشار
دستاوردها
·
کارگاههای
آموزشی
·
سمپوزیومها
·
کنگرهها و
نمایشگاهها
·
از
فعالیتهای ترویجی آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
·
برگزاری
نمایشگاه بین المللی
·
برگزاری
کنفرانس بین المللی
همکاران و
زمینه های همکاری
·
وزارت
اقتصاد، بازرگانی و صنعت
·
دانشگاهها
·
مراکز
پژوهشی
·
بخش خصوصی(شرکت
ها و موسسه های پژوهشی)
·
شرکتهای
خصوصی
·
شرکتهای
شهری
·
آژانسهای
دولتی خارجی
نگاه کلی به صنعت خودرو سازی
صنعت خودرو مابین دو وجه کاملا متضاد واقع شده
است
. در یک سو
تلاش برای کاهش هزینه مملوس است و در دیگر سو رسیدن به فناوریهایی با بازدهی بالاو
بهبود شرایط زیست محیطی موجب افزایش هزینه های تولید می شود . با این توجه می توان کلیدی ترین وجوه
این صنعت را به شرح زیر برشمرد:
• کاهش آلودگی هوا
• کاهش وزن
• توانایی
بازیافت
• ایمنی
• افزایش
بازدهی و راندمان موتور(کاهش مصرف)
• زیبایی
• طول عمر
بیشتر
کاربردهای آینده در صنعت خودرو
صنعت خودرو می تواند توسط فناوری های نو ازیک
پتانسیل جدید برای توسعه خود بهرمندشود.طراحی و تولید خودرو های سبک، کامیون ها و
اتوبوس ها تا ده سال آینده به میزان
% 60تحت تاثیر
فناوری های نو و زیرشاخه های آن، قرار خواهد گرفت.
گرایش حاکم بر علم و فناوری مقیاس نانو را هدف
قرار د اده و صنعت خودرو می توانداز این روند منتفع شود . به عنوان مثال انتقال
انرژی پیشرفته، کاربرد انرژی های نوین،کاهش وزن خودرو، افزایش کارکرد مواد، افزایش
میزان آسایش و نرمش، افزایش بهروه وری در برابر هزینه تمام شده از جمله مزایای
قابل تعریف برای صنعت خودرو می باشند.
تقریبا تمام اجزای این صنعت را می توان توسط
فناوری نانو بهبود بخشید . فناوری نانو می
تواند صنعت خودرو را در گستره ای بزرگ از اختراعات، نوآوریها و فرصتهای عظیم، به
سوی بازار هایی تازه رهنمون سازد
. رقابتهای 10 سال آینده
این صنعت به احتمال بالایی به توسعه و استفاده از فناوری نانو در خودرو ها وابسته
خواهد بود.
فرصت:
1 ـ آفرینندگی و
انعطاف پذیری .
2 ـ تحمل ابهام
و ثبات فکری .
3 ـ حمایت از
صنعت داخل از طریق تعرفه ها .
4 ـ تثبیت تعرفه
ها .
5 ـ توجه ویژه
به مراکز آموزشی و دانشگاهی .
6 ـ توجه ویژه
به آموزشهای فنی و حرفه ای .
7 ـ توسعه بانک
اطلاعات و تحقیقات فنآوری در کشور .
8 ـ برنامه ریزی
عملیاتی در واحد تحقیق و توسعه .
9 ـ تجهیز
امکانات واحد تحقیق و توسعه .
تهدید :
1 ـ کم رنگ بودن
فرهنگ تحقیق محوری .
2 ـ چالش با
تجارت جهانی .
3 ـ موانع رشد
صادرات خدمات فنی مهندسی .
4 ـ مشکلات
اقتصادی دولت ها و سازمانها .
5 ـ اخلاق کار
در ایران .
6 ـ دشواری کسب
اطلاعات عادی و غیر محرمانه .
7 ـ اخلاق
مطالعه در ایران .
8 ـ قوی بودن
عمل زدگی .
9 ـ موانع
ساختاری .
10 ـ عدم دسترسی
کافی به سایت های اطلاع رسانی .
11 ـ تأخیر در
تصمیم گیری .
12 ـ گریز از تحقیق و پژوهش در ایران .
13 ـ تفکری که
فرق بین علم و دانش را نمیداند .
14 ـ عدم تخصیص
بودجه مناسب .
ضعف :
1 ـ تئوری
زدگی .
2 ـ گریز ازکار
و مسئولیت ناپذیری نسبت به مشکلات سازمانی .
3 ـ ناتوانی از
کار گروهی .
4 ـ عدم
بکارگیری نیروهای متخصص ، خوش فکر و خلاق
.
5 ـ عدم آشنایی
با استانداردهای کیفی بین ا لمللی مربوط به کالای تولیدی .
6 ـ عدم توسعه
محصول منطبق با الگوی مصرف مردم کشور .
قوت :
1 ـ حاکم کردن
بینش علمی در لایه های اجرایی سازمان .
2 ـ اجرای نظام
مدیریت کیفیت فراگیر .
3 ـ طراحی
ساختارهای پژوهش زا در سازمان .
4 ـ نظام و
ساختار چرخش شغلی .
5 ـ نظام و
ساختار بهره برداری و نگهداری فراگیر .
6 ـ پرورش
شکارچیان مشکلات سازمانی .
7 ـ پرورش ذهنیت
فلسفی در مدیران و تفکر استقرائی درکارکنان
.
8 ـ برقراری
تعادل بین تحقیق و توسعه ( R = D ) .
9 ـ تشکیل تیم
های مشترک تحقیقاتی .
10 ـ فعال سازی
نظام اطلاع رسانی .
مراجع:
·
DAVID| F.R. STERATEGIC MANAGEMENT. 7Th EDITION| USA
PRENTICE HALL| 1999.
·
غفاریان& وفا و غلامرضا
کیانی. استراتژی اثربخش. تهران نشر فرا 1380.
·
TWISS| B.C. MANAGING TECHNOLOGICAL INNOVATION. SECOND EDITION|
ENGLAND LONGMAN| 1980.
·
REVELLE| J.B. AND L.F. NORMAND AND K.J. HARRY. FROM
CONCEPT TO CUSTOMER| THE PRACTICAL GUIDE TO INTEGRATED PRODUCT AND PROCESS
DEVELOPMENT AND BUSINESS PROCESS REENGINEERING. USA| VAN NOSTRAND REINHOLD|
1995.
·
MARTINO|
J.P. RESEARCH AND DEVELOPMENT PROJECT SELECTION. J. WILEY SONS| 1995.
·
حائری.
امید. بوشهری علیرضا. «ارزیابی و انتخاب پروژه های تحقیقاتی دو مفهوم متمایز و
مکمل » . مجموعه
مقالات دومین سمینار ساماندهی تحقیقات مرکز تحقیقات علمی کشور 1379.
·
TIDD| JOE
AND J.BESSANT AND K.PAVITT. INNOVATION MANAGEMENT: INTEGRATING TECHNOLOGICAL|
MARKET AND ORGANIZATION CHANGE. JOHN WILEY & SONS| 1997.
·
PORTER L.J.
AND S.J. TANNER. ASSESING BUSINESS EXCELLENCE: A GUIDE TO SELF - ASSESSMENT.
ENGLAND| BUTTERWORTH - HEINEMANN| 1998.
·
نریمانی، امیررضا بررسی همبستگی سیستم ارتباط صنعت و مراکز تحقیقی و طراحی
الگوی بهینه/ امیررضا نریمانی؛ به راهنمایی: علی رضائیان. پایان نامه (کارشناسی
ارشد) دانشگاه تهران، 1373
علوم انسانی- علوم اداری و مدیریت
·
هوشنگ‌نیا، امیرپاشا
شبیه‌سازی نقش تحقیق و توسعه در
فرآیند توسعه/امیرپاشا هوشنگ‌نیا. پایان نامه(کارشناسی ارشد)دانشگاه
صنعتی شریف، 1371.
·
The concept of "Ba" :Building a foundation for knowledge
creation Ikujuro Nonaka Noboru Konno"
·
در کشورهای در حال توسعه"
وحید زاهدی زاده R&D - اهمیت مراکز
"
تجاری
کردن دستاوردهای تحقیق و توسعه- تجربه کره" معاونت تحقیقات و آموزش وزارت
صنایع
“Improving the Industrial and Research
Infrastructure in
Developing countries”
MAAbushagur| 2003
“Strategy Nanotechnology
Global networking: current status and proposal of AIST”
Hiroshi Yokoyama
·
Industrial application of nanomaterials – chances and
risks;
Future Technologies Division of VDI
Technologiezentrum
·
EUROPEAN WHITE BOOK on fundamental research
in
materials science MAX - PLANCK – Institute für
Metallforschung Stuttgart
·
Foresight Vehicle Technology Roadmap: Technology
and
Research Directions for Future Road Vehicles
·
Study: NanoCar - Nanotechnology and Converging
Technologies in Automotive Industry 2003-2006-2010-
2015
by Helmut Kaiser Consultancy
·
“Nanocomposites in the automotive
industry” by Gary
Lownsdale
(www.compositesworld.com(
·
„Cars of the future to be assembled
atom by atom|
High-tech will make vehicles safer| more powerful and
lighter“
By Nick Bunkley / The Detroit News
·
Nanotechnologie erobert Mنrkte bzw.
Nachhaltigkeitseffekte durch Herstellung
nanotechnologischer
Produkte| Bundesministerium für
Bildung und Forschung
·
Statuserhebung der Nanotechnologieforschung an
akademischen
Einrichtungen in der Steiermark:
Diplomarbeit
Technische Universitنt Graz
·
Royal Academy of Engineering (2003):
Nanotechnology: Views of Scientists and Engineers
·
http://www.nanoforum.org
·
http://www.azonano.com
·
http://mae.pennnet.com
·
http://www.ee.leeds.ac.uk/nanomsc
·
http://www.apnano.com
·
http://www.nanotechwire.com/
·
http://www.technologyreview.com/
·
http://www.magnafabrics.com/category/425.htm
·
http://www.nanoindustries.com/
·
http://www.azom.com/
·
http://www.compositesworld.com/
·
http://www.nanoeurope.org/
·
http://www.nanoproofed.at/
·
http://www.thenanotechnologygroup.org/
·
http://nanotechnologyinvestment.com/
·
http://www.chemsoc.org/networks
·
http://www.bedin.no/php
سیستم انبارداری آنلاین
سامانه انبارداری
سیستم انبارداری
سامانه انبارداری آنلاین
سیستم انبار
سامانه انبار
سیستم انبار آنلاین
سامانه انبار
نرم افزار انبارداری آنلاین
نرم افزار انبارداری
انبارداری تحت وب
سیستم انبار تحت وب
سیستم مدیریت چند انبار
کاردکس کالا
کاردکس کالا در انبار
طبقه بندی انبار
مدیریت درخواست های PM
کدینگ کالا
مدیریت درخواست های
کاردکس مالی کالا در انبار
کاردکس مالی
رسید انبار
رسید ورود کالا به انبار
حواله انبار
حواله خروج کالا از انبار
درخواست کالا از انبار
ثبت درخواست از انبار
درخواست خرید کالا
ثبت درخواست خرید کالا
درخواست بازگشت کالا
بازگشت کالا به انبار
انتقالی بین انبارها
جابجائی کالا بین انبارها
رسید انبار مستقیم
ثبت کالا در انبار مستقیم
موجودی کالا در انبار
بروزرسانی خودکار موجودی کالا
نقطه سفارش کالا
نقطه سفارش
نقطه سفارش کالا در انبار
سیستم چند انباره
مدیریت چند انبار
سیستم تحت وب انبار
انبار وب بیس
حسابداری انبار
جانمائی کالا در انبار
افتتاح انبار